Share
Een brainstorm is een krachtige tool die je als docent kunt inzetten om de creativiteit en betrokkenheid van leerlingen te stimuleren. In dit artikel zullen we de waarde van brainstormen in de klas bespreken, de bijdrage ervan aan het leerproces behandelen, concrete voorbeelden geven van hoe brainstormen kan worden toegepast in het PO en VO, en het belang van het visualiseren van brainstormsessies met behulp van mindmapping benadrukken. En we noemen ook nog een aantal handige brainstorm tools!
Wat is brainstormen?
Brainstormen is een gestructureerde manier van denken, waarbij je vrijuit je ideeën kunt uiten. Het doel van een brainstorm is om creatieve ideeën te genereren, nieuwe perspectieven te verkennen en oplossingen te vinden voor een specifiek probleem of vraagstuk. Het moedigt jou en je leerlingen aan buiten gebaande paden te denken.
Waarom is brainstormen in de klas belangrijk?
Brainstormen in de klas biedt veel voordelen. Zo stimuleert het de creativiteit van leerlingen. Het moedigt hen aan om buiten de gebaande paden te denken en nieuwe ideeën te genereren. Dit helpt om problemen op te lossen, maar het helpt ze ook denkvaardigheden te ontwikkelen. Het leert ze problemen van verschillende standpunten en vanuit wisselende invalshoeken te bekijken. En dat is een erg belangrijke vaardigheid in de snel veranderende wereld waarin we leven.
Brainstormen draagt ook bij aan de betrokkenheid en participatie van leerlingen. Het creëert een inclusieve omgeving waarin iedereen wordt aangemoedigd om zijn of haar stem te laten horen. Dit vergroot het gevoel van eigenaarschap en vertrouwen bij leerlingen. En dat motiveert de leerlingen.
Als laatste maakt een goede brainstormsessie veel lessen ook gewoon leuker, interactiever en spannender!
Hoe draagt brainstormen bij aan het leerproces?
Brainstormen moedigt kritisch denken aan. Leerlingen worden tijdens een brainstorm uitgedaagd om verschillende perspectieven te verkennen, ideeën te evalueren en verbanden te leggen tussen concepten. Dit helpt ze om analytische vaardigheden te ontwikkelen en hun denkvermogen te verbreden.
Daarnaast bevordert brainstormen ook samenwerking en communicatie. Leerlingen leren luisteren naar elkaars ideeën, respectvol te reageren en constructieve feedback te geven. Dit draagt bij aan sterke sociale vaardigheden en hun capaciteiten om in de toekomst samen te werken met anderen.
Hoe maak je van een brainstorm een succes?
Om van jouw brainstorm werkvorm in de klas een succes te maken, is het belangrijk dat je de brainstorm goed voorbereid, goed uitvoert én goed opvolgt.
Goed voorbereiden van de brainstorm
Bereid de brainstorm goed voor. Denk aan de volgende punten:
- Een concreet en duidelijk onderwerp of vraag. Dus niet ‘thema open dag’, maar wel ‘Hoe maken we de open dag onvergetelijk voor nieuwe leerlingen?’
- Zorg voor een goede omgeving met voldoende ruimte, licht en facliteiten. Een klaslokaal is normaal gesproken erg geschikt.
- Deel de klas op in groepjes. In een groep van 20 tot 30 leerlingen zullen de meer verlegen leerlingen hun ideeën minder snel uiten.
Voer de brainstorm goed uit
Tijdens de brainstorm is het handig als je een drietal fases doorloopt:
- Analyseren: baken de probleemstelling duidelijk af en scherp deze desnoods nog wat verder aan.
- Verbreden: bedenk met de leerlingen zoveel mogelijk oplossingen voor het probleem.
- Selecteren: zet de beste ideeën op een shortlist en werk deze ideeën uit tot nog betere oplossingen.
In deze fases is het belangrijk om een aantal regels in acht te nemen:
- Elk idee is goed, er bestaan geen slechte ideeën
- Elk idee is van iedereen, je associeert en bouwt verder op ideeën van anderen
- Geen ‘Ja, maar’: laat budget, tradities, wetten en budget buiten beschouwing
- Maak het leuk en wissel bijvoorbeeld af met energizers <ik dacht dat er een blog met energizers was om naartoe te linken, maar die kan ik niet vinden>
Volg de brainstorm goed op
Na de brainstorm moet je ook echt aan de slag met de resultaten. Kies de beste 3 oplossingen of ideeën en maak hieruit een keuze van het idee dat je met de klas gaat realiseren.
Zorg vervolgens voor de juiste opvolging, door bijvoorbeeld later terug te komen op de resultaten. Je kunt ook verdere taken verdelen onder de leerlingen.
Brainstorm vormen in PO en VO
Brainstormen bestaat in vele verschillende vormen en werkvormen. Denk aan de volgende vormen die je kunt gebruiken in het PO en VO. Onder de brainstorm werkvormen noemen we nog een flink aantal voorbeelden van brainstorm onderwerpen in het PO en VO.
- Klassieke brainstorm: Dit is de meest bekende vorm van brainstormen, waarbij alle leerlingen ideeën inbrengen die worden opgeschreven.
- Groepsbrainstorm: Hierbij werken de leerlingen samen in groepen om ideeën te genereren. Elke groep kan een specifiek onderwerp of probleem krijgen om over na te denken. Na een bepaalde tijd worden de ideeën van elke groep gedeeld met de rest van de klas.
- Silent brainstorm: Bij deze werkvorm wordt er individueel gebrainstormd zonder dat er gesproken wordt. Elke deelnemer schrijft zijn of haar ideeën op papier. Dit zorgt ervoor dat alle leerlingen gelijke kansen krijgen om ideeën te genereren en voorkomt dat dominante stemmen de brainstorm domineren.
- Brainwriting: Hierbij schrijven de leerlingen hun ideeën op briefjes of post-its. Vervolgens worden de briefjes doorgegeven aan andere leerlingen, die deze ideeën kunnen aanvullen of erop voortbouwen. Dit zorgt voor een uitwisseling van ideeën en een verrijking van het denkproces.
- Omgekeerde brainstorm: In deze vorm van brainstormen wordt er niet gezocht naar mogelijke oplossingen, maar juist naar oorzaken of problemen die verband houden met het onderwerp. De leerlingen proberen de situatie om te keren en bedenken wat er nodig is om het probleem te veroorzaken.
- Online brainstorm: Met de opkomst van technologie zijn er veel online tools beschikbaar voor brainstormen. HIermee kun je eenvoudig op afstand samenwerken, maar het kan ook goed gebruikt worden als hulpmiddel in de klas. Voorbeelden van online brainstormtools zijn Padlet en MindMeister - hier gaan we verder in de artikel dieper op in.
Voorbeelden van brainstorm onderwerpen voor PO en VO
Hier noemen we een aantal voorbeelden van brainstorm onderwerpen voor zowel het primair onderwijs als het voortgezet onderwijs:
Primair onderwijs:
- Hoe kunnen we onze schooltuin verbeteren?
- Wat zijn mogelijke manieren om water te besparen?
- Hoe kunnen we anderen helpen tijdens de feestdagen?
- Ideeën voor het verminderen van afval op school.
- Wat zou je vaker willen doen of willen leren op school?
- Brainstorm over leuke activiteiten voor de zomervakantie.
- Hoe kunnen we onze buurt schoner en groener maken?
- Ideeën voor het organiseren van een themadag op school.
- Hoe kunnen we de sfeer in de klas leuker maken?
Voortgezet onderwijs:
- Hoe kunnen we de schoolomgeving inclusiever maken?
- Ideeën voor het verminderen van voedselverspilling in de schoolkantine.
- Brainstorm over mogelijkheden voor duurzaam vervoer naar school.
- Hoe kunnen we cyberpesten op school aanpakken?
- Brainstorm over de verkiezingen.
- Brainstorm over studiekeuze.
- Ideeën voor het organiseren van culturele evenementen op school.
Gebruik een mindmap bij het visualiseren van een brainstorm
Bij een brainstorm in de klas is het slim om direct een mindmap te maken van de brainstorm. Dat heeft een aantal voordelen. Zo biedt het direct overzicht en structuur. Een mindmap zorgt voor een visuele representatie van de ideeën die tijdens de brainstormsessie naar voren zijn gekomen. Het helpt om de ideeën georganiseerd en gestructureerd weer te geven, waardoor het gemakkelijker wordt om verbanden en relaties tussen verschillende ideeën te identificeren.
Daarnaast leidt het tot meer creativiteit. Met een mindmap worden namelijk verschillende delen van de hersenen geactiveerd, waaronder het visuele, het analytische en het creatieve deel. Zo worden creatieve processen gestimuleerd. Het feit dat een mindmap tijdens de brainstorm zichtbaar is, zorgt voor vrijer denken en meer out-of-the-box denken bij de leerlingen. Een mindmap is ook een handig geheugensteuntje tijdens een brainstorm.
Brainstorm tools voor in de klas
Als je een brainstorm gaat doen in de klas, zijn er handige online tools beschikbaar om je te ondersteunen. We behandelen hier een aantal van deze brainstorm tools.
Answergarden
Answergarden.ch is een online tool voor brainstorming en het verzamelen van feedback. Het stelt gebruikers in staat om een vraag of onderwerp te stellen en anderen uit te nodigen om hun gedachten en ideeën in te dienen. Het unieke van Answergarden.ch is dat het de ingevoerde antwoorden visueel weergeeft in de vorm van een woordwolk, waarbij de vaakst voorkomende antwoorden groter worden weergegeven.
Answergarden.ch werkt snel, gebruiksvriendelijk en maakt het mogelijk om snel ideeën van veel mensen te verzamelen. Een nadeel is dat je slechts korte antwoorden kunt geven.
MindMeister
MindMeister is een online tool voor het maken van mindmaps. Je kunt visuele diagrammen maken tijdens je brainstormsessie. Verder biedt het functies zoals het toevoegen van tekst, afbeeldingen, links en het delen van mindmaps met anderen.
MindMeister is erg gebruiksvriendelijk en intuïtief, je kunt het makkelijk delen met anderen en heeft erg veel aanpassingsmogelijkheden. Je kunt met Mindmeister tot 3 mindmaps gratis maken, daarna moet je betalen.
Bubbl.us
Bubbl.us is een online tool waarmee je eenvoudig mindmaps kunt maken. In Bubbl.us wordt alles online opgeslagen en je sessie wordt automatisch elke 2 minuten opgeslagen. Je kunt kleuren, eenvoudige tekstopmaak, hyperlinks en meer gebruiken om je inhoud te structureren.
In de gratis versie van Bubbl.us kun je maximaal 3 mindmaps maken. Je kunt de mindmaps opslaan als afbeelding (.jpg of .png) of in HTML-formaat.
Tricider
Tricider is een gratis online brainstormtool waarmee je ideeën kunt verzamelen, je mening kunt geven en kunt stemmen. Het werkt heel eenvoudig.
Met Tricider kun je een vraag of stelling voorleggen aan een specifieke groep. Iedereen kan dan ideeën toevoegen. Vervolgens kunnen mensen hun mening geven over deze ideeën in de vorm van voor- en nadelen. Ten slotte kunnen alle deelnemers stemmen op de verschillende ideeën. Op deze manier komt het beste idee naar voren.
Als docent kun je ook een stelling ingeven en verschillende ideeën of oplossingen voor een probleem presenteren. Leerlingen kunnen dan hun mening over deze ideeën geven door middel van voor- en nadelen.
Het gebruik van Tricider is niet afhankelijk van een fysieke locatie en het biedt ook de mogelijkheid om introverte leerlingen aan het woord te laten.
Bij elk idee is het mogelijk om een foto of extra tekst toe te voegen. Je kunt je brainstormlink delen via e-mail, Facebook, Twitter of LinkedIn. Je kunt ook je idee inbedden in een blog of website. Elke brainstorm heeft een bepaalde actieve periode, maar als beheerder kun je deze einddatum aanpassen.
Padlet
Een Padlet is een online prikbord waarop je tekst, documenten, filmpjes, illustraties, geluidsfragmenten, foto's en links kunt plaatsen. Het is een handige tool om informatie, meningen, vragen, afbeeldingen, websites of combinaties daarvan te verzamelen en te delen. Het kan worden vergeleken met een verzameling van digitale post-it briefjes.
Op één Padlet kun je gelijktijdig of na elkaar berichten plaatsen vanaf verschillende computers, laptops of tablets. Je kunt altijd meekijken met wat er op een Padlet verschijnt en feedback geven door zelf een bericht achter te laten. Het wordt vaak gebruikt als een online brainstormtool.
Bovendien kun je alles wat op je Padlet staat exporteren als een pdf- of Excel-bestand
Dit maakt Padlets ideaal om te gebruiken bij brainstormsessies.
heb jij nog tips van brainstorm tools die we kunnen toevoegen aan deze lijst? Laat het weten in een reactie!
Zelf aan de slag met brainstorms en mindmaps?
Wil je graag in de klas met een brainstorm aan de klas? Volg dan onze training mindmappen. Dan leer je precies hoe je dit het beste kunt aanpakken en leer je ook hoe je bepaalde tools hiervoor kunt inzetten. Maar, we leren je ook hoe je mindmaps in je lessen kunt gebruiken. Bijvoorbeeld om meer overzicht te creëren en meer tijd over te houden. De training is zowel voor docenten uit het PO als uit het VO geschikt!
Leuk! Doe er nog een stap tussen. Nadat de ideeën op zijn laat een groepje leerlingen, op aanwijzing van de rest, clusters vormen van alle ideeën met een zelfde invalshoek.