Share
‘Een seconde’ zei ik tegen m’n zoon. ‘Ik moet even op deze mail reageren’. En ik ging verder op m’n telefoon. Pas later realiseerde ik de vergissingen in m’n antwoord. Het terugschrijven op de mail duurt niet een seconde maar veel langer. Aan de mail was niets dringends, dus ik ‘moest’ helemaal niet op dat moment reageren. En na deze mail beantwoorde ik er nog twee..
Dat begreep ik echter pas toen m’n zoon al lang weg was. Weer een kans op tijd samen verkeken. We zaten in een interessant gesprek samen maar ik moest zo nodig m’n mail checken.
Als docent - en misschien ook als ouder - zal dit je bekend voorkomen. We leven in een tijd waar er meer afleiding dan ooit is. Onze zak computertjes bevatten alle kennis van de wereld in onze handpalm en laten ons in direct contact met iedereen zijn - maar dat heeft een prijs. Die prijs heet afleiding.
ARITOTELES
De grootste bedreiging voor de staat is niet partijdigheid, maar afleiding
Natuurlijk is afleiding niet begonnen met de smartphones. Voor de komst van de telefoon waren er televisie, radio, strips en zelfs boeken om de schuld van afleiding te geven. Maar technologie maakt vergaande afleiding mogelijk. Uit onderzoek blijkt dat jongeren in Nederland gemiddeld 3 uur en 21 minuten met hun telefoon bezig zijn.
Drie en een half uur. Dat is ruim twee maanden per jaar alle wakkere uren op je telefoon zitten! Mijn zoon werpt daar tegenin dat de tijd die hij doorbrengt op z’n telefoon beslist niet verloren is. Hij komt met het volgende lijstje om zijn dagelijks gebruik te specificeren:
10 minuten - Signal overleg tussen de scouting leiding
30 minuten - TikTok
15 minuten - Telegram vrienden
20 minuten - Huiswerk maken
60 minuten - Fortnite, de Sims en schaken
5 minuten - Crypto
Ook de 60 minuten Fortnite en de Sims beschouwt m’n zoon niet enkel als vermaak en afleiding. Beide spellen bieden sociale contacten en met het bouwen van dingen maak je je hoofd leeg - aldus onze jongste.
Mijn lijstje zal ik niet met je delen, maar helaas zit ik ook veel op m’n telefoon. Te veel naar m’n zin, zoals 40% van alle volwassenen wanneer ze dat gevraagd wordt.
Sharon Saltzberg
Afleiding verspilt onze energie, concentratie herstelt het.
Terug naar de afleiding. Bij het gebruik van smartphone, tablet of computer gaat het niet alleen om het soort van gebruik en de duur. Een belangrijk gegeven is het aantal afleidingsmomenten. Wanneer je de hele dag door elke keer een mail direct leest wanneer deze binnenkomt, ben je telkens afgeleid van de taak waar je op dat moment mee bezig bent.
De invloed van het constant online zijn gaat veel verder dan we denken. Onderzoek laat zien dat mensen al op een andere manier met elkaar in gesprek gaan wanneer er een telefoon op tafel ligt. Maar de schuld ligt natuurlijk niet bij de technologie zelf. Want persoonlijk ben ik een meester in afleiding vinden. Als het geen koffie zetten is moet ik nodig de was vouwen. Of m’n nagels knippen. Of m’n moeder bellen. Of..
Binnen het onderwijs spelen concentratie en afleiding een belangrijke rol. Wat zou het mooi zijn wanneer we onze leerlingen kunnen helpen om beter geconcentreerd te zijn.
Alles begint ermee om je te realiseren wat afleiding eigenlijk is. De zeventiende eeuwse filosoof Blaise Pascal benoemt als eerste de begrippen divertissement (afleiding) en ennui (verveling). In zijn boek Pensées (Gedachten) gaat verwondert Pascal zich over de behoefte aan afleiding en verstrooiing die veel mensen hebben. Pascal concludeert dat mensen afleiding en activiteit nodig hebben omdat rust psychisch ondraaglijk is. Want zodra we tot stilstand komen, beseffen we hoe ongelukkig we zijn en daarom lopen we weer hard weg. De aanhoudende behoefte aan afleiding die de moderne mens kenmerkt is volgens Pascal dus onze vluchtroute, omdat we er niet in slagen om op een rustige manier te leven.
Oenomaus
De eerste afleiding van een gladiator is zijn laatste.
Nir Eyal is een bekende onderzoeker naar afleiding. Eyal heeft het er over dat afleiding meestal intern begint en te maken heeft met psychologisch ongemak. Een beetje zoals ik nu dit artikel aan het schrijven ben en afleiding zoek wanneer ik even vast zit.
Volgens Eyal ligt de oplossing in het identificeren en begrijpen van het psychologisch ongemak dat de afleiding veroorzaakt. Hij noemt dit de interne triggers.
Wanneer je je eenmaal bewust bent van de interne triggers die je afleiden ben je beter in staat om de afleidingen te managen. Zo kun je je wennen om, wanneer je met schrijven even vastzit, tien diepe ademhalingen te nemen in plaats van je mail te gaan checken. Je kunt niet altijd controleren hoe je je voelt, maar je kunt wel bewust beslissen hoe je reageert op een bepaald gevoel.
Afleiding is dus niet het probleem zelf maar een symptoom van een onderliggend probleem. Dat geldt ook voor leerlingen. Faalangst, stress, zorgen over de thuissituatie of de omgang met vriendjes vormen vaak een aanleiding voor afleiding.
TOM KITE
Je kunt altijd een afleiding vinden als je er een zoekt.
Begrijpen hoe afleiding wordt veroorzaakt is een ding, leren om minder afgeleid te worden is een ander. Net zoals je kunt leren om te leren kun je leren om minder afgeleid te zijn. Of anders gezegd om meer geconcentreerd te zijn. Dat is een groot kado dat jij je leerlingen kunt geven. De kracht om te kunnen focussen helpt leerlingen niet alleen op school maar hun hele verdere leven. Leren focussen is een complex geheel. Toch bestaan er vaak makkelijke en snelle manieren om leerlingen te helpen zich te concentreren. Een goede invalshoek is spelend leren.
Hier is een voorbeeld. Stel je bijvoorbeeld voor dat een leerling snel verveelt is bij het maken van vermenigvuldigingen. Haar interne afleidingstrigger is dus verveeldheid. Wanneer je dat weet kun je daarop inspelen door de trigger weg te nemen. In dit geval zou je van de vermenigvuldigingen verhaalsommen kunnen maken. Bij verhaalsommen wordt de som in de vorm van een verhaaltje verteld. Of denk aan een tijdslimiet. Tien minuten concentratie is voor vrijwel iedereen op te brengen, ook bij taken die mensen niet liggen. Je laat de leerling dus zo veel mogelijk vermenigvuldigingen oplossen binnen tien minuten. Nu helpt de uitdaging van het spelelement om de interne trigger bij de leerling te verdrijven.
Bij de afleiding tijdens het gesprek met m’n zoon was mijn trigger duidelijk: Fomo. ‘Fear of missing out’. Stel dat dit een belangrijk mailtje is.. De oplossing is in dit geval ook heel duidelijk: ik heb de melding van ingekomen mail uitgezet!
Nir Eyal. Indistractable. Hoe je greep houdt op je aandacht en je eigen leven kiest.