Share
Samenwerken is een ontzettend belangrijke vaardigheid. In dit artikel gaan we in op het belang van samenwerken, de voor- en nadelen ervan en leggen we uit hoe je dit in de klas onder je leerlingen kunt stimuleren. Inclusief een voorbeeldles en online tools om het samenwerken te bevorderen.
Het belang van samenwerken
Samenwerken is in onze maatschappij erg belangrijk. Een goede samenwerking tussen mensen verhoogt de productiviteit en maakt het makkelijker om complexe problemen op te lossen. Door samen te werken bundelen we onze kennis en vaardigheden en komen we dus tot betere resultaten.
Het is dus erg belangrijk dat leerlingen al in het PO en VO goed leren samen te werken, zodat ze deze vaardigheid later makkelijk kunnen toepassen.
Een mooie manier om samenwerking te stimuleren is door een escape room op te lossen...
"Grote ontdekkingen en verbeteringen zijn altijd het gevolg van de samenwerking tussen vele denkvermogens."
Alexander Graham Bell
De voor- en nadelen van samenwerken
Zoals hiervoor genoemd is het belangrijkste voordeel van samenwerken dat je de productiviteit van een groep verhoogt en ingewikkelde problemen makkelijker kunt oplossen. Maar, samenwerken heeft meer voordelen, ook in de klas. Denk aan:
- het zorgt voor een gevoel van verbondenheid tussen leerlingen
- het zorgt voor meer plezier en een positieve sfeer in de klas
- leerlingen oefenen veel verschillende vaardigheden bij het samenwerken, zoals communiceren, verwachtingen afstemmen en afspraken maken
Natuurlijk zijn er ook nadelen te benoemen als je leerlingen laat samenwerken in de klas. Zo kan het in eerste instantie wat meer tijd kosten, omdat alle groepen op elkaar ingespeeld moeten raken. Het kan ook leiden tot irritatie en conflicten tussen leerlingen onderling. En het kan gebeuren dat bepaalde leerlingen erg dominant worden of juist ondergesneeuwd raken.
Dus, hoe pak je dat aan: samenwerkend leren in de klas? Het is belangrijk om duidelijke regels op te stellen en een goed plan te hebben. Zorg dus bijvoorbeeld voor een duidelijk leerdoel en maak de opdracht niet te moeilijk, maar ook niet te makkelijk. Bij een te makkelijke taak zul je zien dat leerlingen zich aan de opdracht onttrekken en bij een te moeilijke taak komen de leerlingen er natuurlijk nooit uit.
Probeer, als het kan, zowel de individuele prestatie als de groepsprestatie los van elkaar te beoordelen. Dat vergroot de betrokkenheid in de groepjes.
Erg belangrijk is het om als docent verantwoordelijkheid te nemen voor het samenwerkingsproces. Stel je niet vrijblijvend als coach op en laat de leerlingen het maar regelen, maar werk actief aan de groepsdynamiek, zorg dat je weet wat er speelt en help de leerlingen waar ze vastlopen op weg.
Concreet kun je de leerlingen op vele manieren laten samenwerken. We noemen hieronder een aantal voorbeelden:
Hoe laat je leerlingen samenwerken?
Voorbeelden in het VO:
- Maak groepjes van 4 leerlingen en laat ze de leefomstandigheden in de middeleeuwen vergelijken met het heden
- Maak tweetallen tussen leerlingen uit hogere en lagere klassen, zodat de oudere leerling de rol van tutor kan vervullen
- Maak groepjes van 4 en laat de leerlingen de standpunten van enkele landen t.a.v. het klimaatakkoord uitwerken (zorg voor een duidelijk afgebakende instructie)
Voorbeelden in het PO:
- Maak tweetallen en laat de leerlingen oefenen met engelse woordjes
- Maak tweetallen en laat ze hetzelfde boek lezen
- Maak tweetallen en laat de leerlingen in de winkelhoek oefenen met betalen
"Iedere vorm van vreedzame samenwerking
tussen mensen is op de eerste plaats gebaseerd
op wederzijds vertrouwen en pas op de tweede
plaats op instituties als gerechtshoven en politie."
Albert Einstein
Voorbeeldles samenwerken in primair onderwijs
Met deze voorbeeldles leggen we uit hoe je samenwerken kunt stimuleren in de middenbouw van het PO. De doelen van deze les zijn om de leerlingen naar elkaar te laten luisteren, elkaar uit te laten praten, elkaars inbreng te accepteren, om de beurt te praten en om de leerlingen materiaal met elkaar te laten delen.
Je hebt voor elke groep van 4 leerlingen een stift nodig met 4 touwtjes eraan. Daarnaast genoeg vellen papier op elke tafel.
Je vertelt de leerlingen dat je een stift met 4 touwtjes eraan vast hebt en dat het de bedoeling is dat elk groepje samen een figuur gaat maken. Vervolgens geef je de groepen een opdracht: maak een vierkant, maak een driehoek, maak een cirkel. De leerlingen moeten dat dus samen doen door aan de touwtjes te trekken. Hoe gaat dat? Wat gaat er goed en wat gaat er fout? Bespreek wat de leerlingen kunnen doen om het proces te verbeteren.
Eventueel kun je er een wedstrijd aan verbinden: welke groep kan het mooiste figuur maken? Of kan een groepje zelfs een hele tekening maken? Je kunt ter afwisseling de groepjes door elkaar husselen, zodat de leerlingen hun geleerde vaardigheden in een andere samenstelling weer kunnen oefenen.
Zorg tot slot voor een goede nabespreking.
Online tools om mee samen te werken
Je leerlingen kunnen natuurlijk gebruik maken van online tools om beter samen te werken. We noemen er een aantal:
- Google Docs: hier vind je alle alternatieven van Microsoft Word, maar dan gratis, zoals een tekstverwerker, een spreadsheet maker een slideshow maker - je kunt bestanden delen en er samen aan werken, ook kun je opmerkingen plaatsen.
- Trello: in Trello kun je een project aanmaken en daarin taken aan mensen toewijzen, vervolgens kun je aangeven of een taak nog gedaan moet worden, of er aan gewerkt wordt of dat iemand deze moet beoordelen. Ideaal voor groepen. Voor jonge leerlingen is er een mooi alternatief: Linoit.
GEBRUIK KLETSKAARTEN OM DE SAMENWERKING NA TE BESPREKEN
Is je samenwerkingsproject afgerond? Dan is het goed om in de klas na te bespreken hoe het gegaan is. Daarbij kun je heel goed onze kletskaarten gebruiken. Hierin staan allerlei vragen om het gesprek over de samenwerking met je leerlingen aan te gaan.
Hoe stimuleer jij samenwerking in de klas? We lezen het graag in een reactie!
Meer digitale tools voor het onderwijs
Gebruik jij graag digitale tools in de klas? Wij hebben er nog veel meer die je kunt gebruiken.
Kijk even hier en wij sturen je de extra tools toe!