Share
Door Akkie Beerda
Een filosofische vraag die ik mezelf regelmatig stel. Want tja, wat maakt nou dat je bij jezelf in de klas zou willen zitten en op deze vraag volmondig ‘ja’ kunt antwoorden? Met andere woorden: Wat maakt jou een goede leerkracht? Alhoewel dit voor iedereen weer anders is, is het wel belangrijk om jezelf hier bewust van te zijn. Voor mij persoonlijk is het heel waardevol om mezelf deze filosofische spiegel regelmatig voor te houden.
wie ben ik?
Maar laat ik eerst iets over mijzelf vertellen. Mijn naam is Akkie Beerda. Na ruim 17 jaar als onderwijsassistent en leraarondersteuner gewerkt te hebben in het speciaal onderwijs, maakte ik mijn droom waar en startte ik eind 2020 met de zij-instroom van de PABO. Het was keihard werken, maar 1,5 jaar later (nu 6 weken geleden) mocht ik mezelf een afgestudeerde leerkracht noemen. Ik werk met veel plezier in de onderbouw van het speciaal onderwijs.
Tijdens mijn opleiding heb ik ook stage gelopen in het regulier onderwijs. Ik heb leerkrachten keihard zien werken, om alle leerlingen te kunnen bedienen. Grote klassen, hoge verwachtingen, want passend onderwijs gaat wel om passend onderwijs voor élk kind. Een hoog tempo, waarbij de methodes gevolgd ‘moeten’ worden. Je kunt het je bijna niet veroorloven om een andere invulling aan je les te geven, want wat je de ene dag overslaat, resulteert de volgende dag in een ‘achterstand’. Let wel, het is niet mijn bedoeling de lesmethodes overboord te gooien. Ook wij werken met methodes en ze vormen zeker de basis voor een goede opbouw van je lessen. Ik hoorde ooit een leerkracht zeggen: “We kunnen geen delen uit het werkschrift overslaan, ouders willen het schrift helemaal vol zien.” Ik vraag me dan oprecht af of de methode de structuur van de leerkracht is of die van het kind.
In mijn ogen moeten kinderen zich niet aanpassen aan de methode, maar moet er juist vanuit het kind gekeken worden. Voor mij als leerkracht staat daarbij de vraag centraal: Wat heeft dit kind (van mij) nodig om zich te kunnen ontwikkelen? Vanuit die basis werk ik aan de hand van methodes aan de leerlijnen en kerndoelen voor onze groep waar dit nodig is, maar durf ik ook de vrijheid te nemen om hiervoor bewegend leren en zelf ontwikkelde materialen in te zetten. Ik heb gemerkt dat veel leerkrachten op zoek zijn naar inspiratie om deze in te kunnen zetten in hun onderwijs, naar manieren waarop ze ook passend onderwijs kunnen geven aan leerlingen die aan de onderkant ‘uit dreigen te vallen’. Vanuit het speciaal onderwijs ben ik niet anders gewend dan telkens mijn lesmaterialen aan te passen aan de leerbehoefte van de individuele leerling. Daar is soms maar een kleine aanpassing voor nodig: zorgen voor extra structuur binnen de opdracht, duidelijke visualisatie of het aanbrengen van extra (oefen)stappen om tot het beoogde niveau te komen. Daarvoor ontwikkel ik zelf ook onderwijsmaterialen, die ik op mijn beurt ook graag deel met anderen, zodat nog veel meer kinderen hiervan kunnen profiteren. Om die reden richtte ik ruim een maand geleden een facebookgroep op: juf Akkie voor ‘speciaal’ onderwijs. Dat er veel behoefte aan is, blijkt uit het feit dat deze groep in ruim een maand gegroeid is naar meer dan 3000 leden. In deze groep vind je veel gratis spellen die je kunt downloaden bij de bestanden.
Speciaal onderwijs
Mijn hart ligt dus bij het speciaal onderwijs. Maar wat is speciaal? Uiteindelijk is ieder kind uniek, speciaal en bijzonder. Misschien is passend onderwijs wel een betere benaming. Op de school waar ik werk, hebben we structureel een leerkracht en een onderwijsassistent op de groep. Dit biedt veel extra mogelijkheden om passend onderwijs goed vorm te kunnen geven. Ik gun iedereen in het regulier onderwijs ook die extra handen. Op die manier kun je in mijn ogen passend onderwijs echt handen en voeten geven.
Terug naar de onderwijsmaterialen. Al mijn materialen zijn geschikt voor de onderbouw in het regulier onderwijs én voor het speciaal (basis)onderwijs. Ze zijn breed inzetbaar op diverse niveaus en met verschillende structuurbehoefte. Want dat is passend onderwijs voor ieder kind.
voorbeelden van onderwijsmaterialen die ik ontwikkeld heb:
Het spel klapband! is gebaseerd op het spel Kaboom! Ik ontwikkelde dit spel in drie versies ( Klapband!, Klapband nog een keer! en Plons!) met in totaal maar liefst 27 verschillende niveaus. Van het oefenen met getalbegrip t/m 5, tot het oefenen van tientallen tot 100, sprongen van 2 en keersommen. Het principe is heel eenvoudig: de kaartjes doe je in een zakje. Om de beurt grabbelen de kinderen een kaartje uit het zakje. Als ze de som goed oplossen, mogen ze het kaartje houden. Maar pas op! Wanneer je een kaartje met Klapband! pakt, ben je al je kaartjes kwijt! Het spel bleek een regelrechte kaskraker! Eén van de ouders kwam bij me met de vraag: “Wat is Klapband? Mijn dochter komt thuis en heeft het alleen maar over Klapband!” De betreffende leerling verkoos dit spel zelfs boven het vrij spelen. Hoe mooi is het dat spel en leren hand in hand gaan en dat kinderen hier zoveel plezier aan beleven!
Een ander voorbeeld: in mijn klas heb ik een NT2 leerling met selectief mutisme. Voor mij een behoorlijke uitdaging om erachter te komen wat hij begrijpt, waar hij plezier aan beleeft en wat hij van mij nodig heeft. Tot ik er bij toeval achter kwam dat hij heel enthousiast wordt van spellen: één waterval aan woorden en enthousiasme, gedrevenheid om te winnen….Kijk, daar geniet ik nou van! Wat is gericht spel dan een krachtig middel om je onderwijs vorm te kunnen geven.
Bewegend leren
Bewegend leren is ook een middel dat ik veelvuldig inzet, zoals bij het spel Autorace-estafette. De auto’s bevestig ik aan bakjes en zet ik achter de finishstreep. De kinderen verdeel ik in twee teams, elk team krijgt een bak met woordkaartjes. Om de beurt mogen ze een woordje pakken, lezen ze dit hardop voor en daarna rennen ze zo snel mogelijk naar de overkant om het kaartje bij de goede auto te brengen. Daarna ren je zo snel mogelijk terug, tik je de volgende in de rij aan en gaat het spel verder. Maar pas op! Als je een stopteken pakt, mag je niet de weg op. Kijk links, kijk rechts en nog een keer links. Pak dan een nieuw kaartje en ga alsnog ‘de weg’ op. Dat wordt racen om de verloren tijd in te halen!
Kinderen leren tellen met verschillende spellen, zoals met dit bordspel Pinguïns op het strand! Door goed te observeren zie je hoe kinderen tellen, of er verkort/handig geteld wordt, of ze inschatten wie gaat winnen (is dit een kwestie van tactiek of juist van geluk hebben?).
De complimentenboom
De complimentenboom in mijn groep vind ik ook een mooi voorbeeld van hoe ik werk in de klas. Aan het begin van het jaar is de boom nog helemaal leeg, maar gedurende het jaar groei je ook als groep. Dit wordt zichtbaar in de boom die vrucht begint te dragen. Leerlingen mogen zelf complimenten uitdelen aan anderen en deze complimentenappeltjes in de boom hangen. Zo wordt ook zichtbaar hoe we groeien. Aan het einde van het jaar krijgt elke leerling zijn eigen miniboom mee naar huis, met daarin de gegeven complimenten.
Zou jij bij jezelf in de klas willen zitten?
Tot slot nog even terug naar de beginvraag: Zou jij bij jezelf in de klas willen zitten? In mijn ogen heb je daar twee dingen voor nodig. Allereerst moet je het kind zien. Elk kind wil gezien en gehoord worden. Vanuit de interesses en belevingswereld van het kind zoek ik de verbinding. Daar steek ik veel tijd en energie in, want zonder verbinding komt een kind niet tot leren. Daarnaast is het belangrijk dat je didactisch gezien goed onderlegd bent. Wat mij betreft kunnen methodes, spel en bewegend leren daarbij prima hand in hand gaan.
En ja, ik zou wel bij mezelf in de klas willen zitten.
Wil je meer stimulerende activerende spellen leren kennen? Klik dan hier.
WoW! Geweldig! Knap gemaakt en goed doordacht!