Share
Nepnieuws of fake news is de laatste jaren sterk in opkomst. Iedereen kan tegenwoordig content maken en publiceren. Maar, hoe voorkom je dat je leerlingen klakkeloos aannemen dat wat ze op het internet vinden, ook waar is? We gaan in dit artikel in op wat je kunt doen om van je leerlingen kritische lezers te maken.
Met digitale ontwikkelingen komt nepnieuws
Dankzij alle digitale ontwikkelingen en de mogelijkheden die iedereen heeft om online content te maken en te delen, ontstaat er veel nepnieuws. Iedereen kan tegenwoordig met zijn mobiel een video opnemen of een blogpost of social media post online zetten. De inhoud daarvan is lang niet allemaal feitelijk waar. Er zijn natuurlijk ook complete websites die het niet zo nauw nemen met de waarheid of met feitelijk onderzoek.
Leerlingen halen tegenwoordig al hun informatie van het internet. En daar schuilen best wat gevaren in.
Voorbeelden van leerlingen die zich verkeerd laten informeren
Een voorbeeld: stel, een leerling van je wil wat gespierder worden. Hij ziet alle fitte mensen op Instagram en Tiktok en gaat online op onderzoek uit. Hij komt op deze video terecht.
De leerling neemt een deel van wat er in de video is te zien blindelings over en besluit op een radicaal dieet te gaan en alleen maar eieren te gaan eten. Je kunt je wel voorstellen dat zo’n dieet niet perse goed voor je gezondheid is.
Een ander voorbeeld is dat van een leerling die op het internet op zoek gaat naar informatie over seksuele voorlichting. Wie weet waar deze leerling terecht komt: misschien leert zij of hij wel van een discutabele website dat je na één keer onveilig vrijen niet zwanger kunt worden. Met alle mogelijke gevolgen van dien.
Denk ook aan leerlingen die binnenkort de stemgerechtigde leeftijd krijgen. Hoe kunnen deze leerlingen zich informeren over de politieke partijen en diens standpunten? Er wordt in de politiek zoveel geroepen en soms lijkt het in de Tweede Kamer meer te gaan over de populariteitsprijs dan over de inhoudelijke problemen. Hoe zorg je dat leerlingen bij de juiste bronnen terecht komen?
Oefeningen om nepnieuws te herkennen
We geven hieronder een aantal voorbeelden van oefeningen die je in de klas kunt doen om leerlingen te helpen nepnieuws te herkennen.
Neem een stapel kranten, van verschillende uitgevers, en laat de leerlingen uitzoeken welke bronnen wel en niet kloppen. Je kunt de kranten ook nog aanvullen met prints van websites. Bespreek samen de resultaten: hoe ben je erachter gekomen dat iets wel of niet klopt?
Een leuke variant hierop is dat je de leerlingen zelf nieuwsitems laat maken. Dit kan in een geschreven variant zijn, maar ook in de vorm van een presentatie of bijvoorbeeld een gespeelde nieuwsuitzending. Heb je meer tijd en de technische mogelijkheden, dan kun je dit ook in de vorm van een podcast doen.
Laat de leerlingen bewust elementen gebruiken die niet waar zijn - zodat de rest van de klas erachter moet komen wat nepnieuws is en wat op waarheid berust.
Oefenen met de nieuwstool
Een leuke tool die je in de klas kunt gebruiken is de nieuwstool. Hiermee kun je eenvoudig je eigen krant samenstellen. Je kunt simpel blokken aanpassen en pagina’s toevoegen.
Je kunt de leerlingen natuurlijk zelf in groepjes een krant laten maken met echte nieuwsberichten en met nepnieuws. Vervolgens kun je andere groepjes het nepnieuws eruit laten selecteren. Ook kun je als docent zelf een krant maken met een combinatie van echt nieuws en nepnieuws en deze aan je leerlingen voorleggen.
Checklist nepnieuws
Om de leerlingen meer handvatten te geven bij het herkennen van nepnieuws, kun je onze gratis checklist nepnieuws gebruiken. Zo leren leerlingen onder andere kritisch naar de bron te kijken, maar ook te doorgronden of iets een serieus bericht is, of dat het misschien om satire gaat.
Ga jij in jouw klas aan de slag met nepnieuws? We lezen graag in een reactie hoe je dat aanpakt!
Meer digitale tools voor het onderwijs
Gebruik jij graag digitale tools in de klas? Wij hebben er nog veel meer die je kunt gebruiken.
Kijk even hier en wij sturen je de extra tools toe!