Op 29 oktober 1969 vond de allereerste verbinding tussen twee computers plaats. Het ‘internet’ was geboren. Daarom is 29 oktober omgedoopt tot Internationale Internet Dag. Een mooi moment om even extra stil te staan bij de groeiende rol van het internet in ons dagelijks leven en in het onderwijs. In dit artikel delen we tips voor activiteiten rondom internet en dan met name internetveiligheid in de klas.
Les geven in veilig internetgebruik
Het internet neemt een steeds grotere plaats in, in de klaslokalen en in huis. Daarom is het van belang dat leerlingen leren hoe ze deze techniek veilig en verantwoord kunnen gebruiken. In een tijd waarin de online wereld continu verandert, hebben scholen een sleutelrol in het aanleren van digitale geletterdheid.
Dit betekent dat zowel ouders als scholen de verantwoordelijkheid delen om kinderen bewust te maken van sterke wachtwoorden, veilige websites en privacy bewust zijn.
Een simpel voorbeeld om mee te beginnen: geef een les waarin leerlingen hun online gewoontes bekijken. Laat ze onderzoeken wat voor sporen ze achterlaten en hoe ze hun persoonlijke gegevens beter kunnen beschermen. Wat gebruik je allemaal? Log je daar in? Of ben je automatisch ingelogd?
Leuke activiteiten voor de Internationale Internet Dag
Het is natuurlijk erg leuk om in de klas op een speelse manier aandacht te geven aan internetveiligheid.
Hieronder geven we je een paar activiteiten voor zowel het PO als het VO:
Wachtwoord Detective
Dit is een grappige en interactieve manier om leerlingen bewust te maken van het belang van sterke wachtwoorden. Verdeel de klas in teams. Ieder team bedenkt een wachtwoord (wel eentje die je moet kunnen onthouden), waarna de andere teams als ‘hackers’ moeten proberen dit te raden aan de hand van hints zoals hobby’s of geboortedata. Daarna worden de wachtwoorden beoordeeld op veiligheid. Je zult merken hoe makkelijk sommige wachtwoorden te raden zijn, op basis van huisdierennamen, geboortedatums, huisnummers of andere dingen die makkelijk te achterhalen zijn.
Bij de wachtwoord escape room moet je een aantal puzzels ontwerpen waarbij het wachtwoord zwak is, bijvoorbeeld met alleen letters. Leerlingen moeten de puzzels oplossen om hints te verzamelen en een sterk wachtwoord te creëren waarmee ze de escape room kunnen "ontgrendelen".
Zo merken leerlingen snel hoe waardevol ingewikkelde wachtwoorden zijn. Makkelijke varianten zijn immers snel te kraken!
Phishing Detective (alleen VO)
Verzamel een reeks phishing mails. Je krijgt ze allemaal wel eens. Sommigen zijn heel lastig van echt te onderscheiden en dat gaan je in deze les gebruiken.
Schotel de leerlingen een hele reeks e-mails voor, waarvan sommige phishing-pogingen zijn en andere legitiem. Ze moeten onderzoeken welke berichten betrouwbaar zijn en welke gevaarlijk. Hoe kun je het verschil zien? Waar moet je op letten? Hier vind je tips om phishing mails te herkennen.
Weet jij wat je online allemaal achterlaat? Laat leerlingen hun digitale voetafdruk onderzoeken. Ze kunnen zoeken naar hun naam en accounts op internet en in discussie gaan over wat ze vinden. Valt het mee of tegen? Bespreek hoe ze hun online aanwezigheid kunnen beheren en de privacy-instellingen kunnen optimaliseren. Lees hier hoe je je online voetafdruk kunt verminderen.
Jaarlijkse veilig wachtwoord dag
Naast de wachtwoord activiteit die we hiervoor al noemden is het ook een goed idee om een jaarlijkse 'Veilig Wachtwoord Dag' in te voeren, waarbij leerlingen worden uitgedaagd om sterke wachtwoorden te maken en ze te beoordelen op veiligheid. Zo leren ze op een speelse manier hoe ze hun digitale veiligheid kunnen verbeteren.
Je kunt ook bespreken wat er gebeurt als een leerling hetzelfde wachtwoord op meerdere websites gebruikt. Wat als je dan gehackt wordt? Dan heeft de hacker ineens toegang tot heel veel van je online accounts!
In het PO kun je dit nog leuker maken door een mooie kluis van een kartonnen doos te maken. Geef de leerlingen de opdracht om een wachtwoord te bedenken dat ze op een papiertje schrijven en in de kluis gooien. Vervolgens mag een andere leerling een wachtwoord uit de kluis halen en raden van wie het is. Kunnen we ontdekken bij wie welk wachtwoord hoort?
Na de challenge bespreek je de resultaten: waren sommige wachtwoorden te voorspelbaar? Wat maakte een wachtwoord juist veilig? Het maakt het spannend en leuk voor de leerlingen.
Regelmatige lessen over online veiligheid en privacy
Het is belangrijk om internetveiligheid en privacy als vast onderdeel in het curriculum op te nemen. Dit kan in de vorm van simpele lessen over hoe je sterke wachtwoorden maakt tot diepergaande discussies over online pesten, databeveiliging en het omgaan met social media. Zorg ervoor dat leerlingen leren hoe ze hun gegevens kunnen beschermen en zich bewust zijn van de risico's.
Betrek de ouders er ook bij
Een groot deel van het internetgebruik vindt natuurlijk buiten het zicht van de school plaats. Het kan daarom zinvol zijn om ook de ouders bij dit onderwerp te betrekken. Veel ouders hebben niet altijd in de gaten waar hun kinderen online mee bezig zijn. Door ze hierin te betrekken kan thuis ook een veilige digitale omgeving worden gecreëerd.
Geef ouders praktische tips over ouderlijk toezicht, apps die online gedrag monitoren en het belang van open communicatie met hun kinderen.
Ontmasker de Hacker: Speel een educatieve escaperoom in de klas
Maak internetveiligheid levendig met ons spannende escaperoom-spel 'Ontmasker de Hacker'. In dit spel worden leerlingen detectives die een hacker moeten ontmaskeren, terwijl ze zich bewust worden van de gevaren van het internet. Door het spelen van het spel maken leerlingen kennis met belangrijke onderwerpen zoals wachtwoorden, privacy en internetveiligheid. Perfect om in te zetten tijdens de Internationale Internet Dag!
Waarom internetveiligheid altijd een prioriteit moet zijn
Internetveiligheid moet natuurlijk niet beperkt blijven tot één enkele dag, zoals de Internationale Internet Dag. Het zou het hele jaar door een prioriteit moeten zijn, vooral omdat het digitale landschap continu verandert. Het mooiste zou het daarom zijn als je het regelmatig op korte momenten aandacht kunt geven in de les. Ben jij al actief bezig met internetveiligheid in de klas? We lezen het graag in een reactie!
MEdiawijsheid op school
Wil je meer leren over internetveiligheid en mediawijsheid en hoe je deze thema’s kunt integreren in jouw lessen?
Doe dan mee met onze training Mediawijsheid.
Je krijgt praktische handvatten en materialen om je leerlingen bewust te maken van hun online gedrag, privacy en veiligheid.