Meidenvenijn en cyberpesten herkennen in de klas – wat kun jij als docent doen?
Meidenvenijn en cyberpesten herkennen in de klas – wat kun jij als docent doen?
Je voelt het in de lucht hangen. De sfeer is net iets anders. Eén leerling trekt zich terug, lacht minder. Een groepje meiden kijkt op van hun telefoon, stopt met praten als jij langskomt. Je vraagt: “Is er iets?” — maar krijgt alleen schouders.Je weet dat er iets speelt. Maar wat precies?
In deze blog lees je hoe je pesten herkent, hoe cyberpesten zich vaak stilletjes afspeelt én hoe meidenvenijn werkt — een vorm van pesten die lastig te signaleren is, maar diepe impact kan hebben.
Wat is het verschil tussen pesten en meidenvenijn?
Pesten is herhaald, negatief gedrag waarbij één of meerdere leerlingen anderen kwetsen, buitensluiten of onderdrukken. Dat kan fysiek, verbaal of digitaal gebeuren.
Meidenvenijn valt daaronder, maar is subtieler en vaak moeilijker te herkennen. Het gaat niet om schreeuwen of slaan, maar om fluisteren, buitensluiten, manipuleren. Lees meer in ons aparte blog: Wat is meidenvenijn precies?
Hoe herken je meidenvenijn en cyberpesten in de klas?
Een meisje dat eerst altijd midden in de groep zat, zit ineens steeds alleen. Ze zegt dat het “gewoon even zo is.”
Een leerling wordt uitgelachen om een nieuwe profielfoto. Niet in de klas, maar 's avonds in een groepsapp. De volgende dag ligt ze onder vuur in de pauze.
Een leerling die niet uitgenodigd wordt voor een feestje waar “iedereen” was. En die het zelf pas merkt via foto’s op Insta.
Dit zijn geen incidenten. Het zijn signalen. Let op: het hoeven niet per se signalen van pesten te zijn. Er kunnen ook andere dingen spelen, zoals onzekerheid, stress of problemen thuis. Wees dus voorzichtig met conclusies, maar wél alert. Praat met de leerling, toon oprechte interesse en kijk samen wat er nodig is.
Cyberpesten: wat je niet ziet, maar wat er wél is
Cyberpesten gebeurt buiten jouw blikveld, maar heeft invloed binnen jouw klas. Denk aan:
Uitsluiting uit groepsapps
Nare screenshots of roddels die rondgaan
Anonieme haatreacties op Instagram of TikTok
Meelopers die berichten liken of doorsturen
Veel leerlingen zeggen er niets over. Ze zijn bang dat het erger wordt, of dat hun telefoon wordt afgepakt. En dus zie jij een leerling die ineens stiller is. Die vaker naar de wc gaat. Die haar telefoon angstvallig in de gaten houdt.
Hoe herken je pestgedrag in jouw klas?
Let op:
Leerlingen die zich terugtrekken of ineens veel stiller zijn
Een vaste groep die lacht, fluistert of elkaar aanstoot als één leerling iets zegt
Leerlingen die ineens niet meer mee willen op kamp of excursie
Vage lichamelijke klachten: buikpijn, hoofdpijn, vaak ziek
Boze ouders die ‘zomaar’ bellen over groepsdynamiek
En vertrouw op je intuïtie. Jij ziet meer dan je denkt.
Wat kun je doen als je meidenvenijn of cyberpesten vermoedt?
Je hoeft niet meteen groots in te grijpen. Begin klein. Laat merken dat je ziet wat er speelt.
Vraag open door: “Hoe is het in jullie groepsapp eigenlijk?”
Benoem zonder te beschuldigen: “Ik zie dat X vaak alleen zit, klopt dat?”
Creëer veiligheid: Gebruik anonieme vragen, laat leerlingen zelf het gesprek voeren
Betrek collega's: Soms zie jij een puzzelstukje, en de mentor de rest van het plaatje
Werkvormen om pesten bespreekbaar te maken
1. Rollenspel: ‘Wat zou jij doen?’
Laat leerlingen in groepjes een situatie naspelen: pester, meeloper, buitenstaander, slachtoffer. Bespreek daarna hoe het voelde en wat anders had gekund.
2. De anonieme brievenbus
Laat leerlingen iets opschrijven dat ze dwarszit of wat ze ooit hebben meegemaakt. Bespreek wekelijks één briefje klassikaal (anoniem).
3. Stellingenspel: ‘Eens of oneens?’
Gebruik stellingen zoals:
“Meidenvenijn is erger dan fysiek pesten.”
“Als je niks zegt, doe je mee.”
“Cyberpesten is moeilijker te stoppen dan gewoon pesten.”
Laat leerlingen letterlijk positie innemen en praat erover door.
Klestkaarten pesten
Met de Kletskaartjes Pesten breng je het onderwerp pesten op een laagdrempelige manier ter sprake in je klas. Niet alleen tijdens de Week tegen Pesten, maar het hele jaar door — bijvoorbeeld tijdens de Gouden Weken, een mentoruur of wanneer je merkt dat de sfeer in de groep verandert.
De kaarten helpen leerlingen om te praten over wat pesten is, hoe het voelt, wat je kunt doen als je het ziet én hoe je samen zorgt voor een veilige klas.
Download hier gratis de Kletskaartjes Pesten.
Wat doe je bij serieus pestgedrag?
Zie je duidelijk gedrag dat structureel, kwetsend en herhaald is? Grijp dan zorgvuldig in:
Observeer en noteer wat je ziet en hoort
Praat met het slachtoffer in een veilige setting
Spreek de groep aan, niet alleen de pester
Werk samen met mentoren, Anti Pest Coördinator, ouders en de zorgcoördinator
Volg het pestprotocol van je school
Pesten is niet altijd luid en duidelijk. Soms fluistert het. Soms speelt het zich af via emoji’s, likes en groepsapps. Soms is het stil, maar net zo schadelijk.
Als docent ben jij niet verantwoordelijk voor alles, maar je kunt wél verschil maken. Door te zien, te vragen en het onderwerp levend te houden in je klas.
Zo help je leerlingen niet alleen met leerstof, maar ook met iets veel belangrijkers: veiligheid, zelfvertrouwen en verbinding.
De zomervakantie is heilig voor veel docenten – en terecht.
Even opladen, niks moeten, tijd voor jezelf.
Maar soms… is het ook fijn om iets te doen omdat het kan, niet omdat het moet.
Daarom hebben we twee fijne opties – in jouw tempo óf samen met je team, wanneer het uitkomt:
1. De Zomerschool – bijscholen op jouw moment
100% online, flexibel te volgen in je eigen tijd
→ Bekijk hier het aanbod
Je kunt meteen beginnen – maar geen haast.
Ook na de zomer houd je toegang tot al het lesmateriaal én updates.
Wél nu profiteren van het zomertarief?
Dan is dit hét moment om in te schrijven.
0 comments