Verkiezingen in de klas: Burgerschapsactiviteiten die leerlingen echt raken
Verkiezingen in de klas: Burgerschapsactiviteiten die leerlingen echt raken
https://www.docentenbijscholing.nl/verkiezingen-in-de-klas/De verkiezingen zijn hét moment om burgerschapsonderwijs handen en voeten te geven. Sommige leerlingen groeien op in huizen waar het nieuws altijd aanstaat en politieke discussies aan de eettafel normaal zijn. Andere leerlingen horen er juist bijna niets over politiek lijkt iets van volwassenen, ver weg in Den Haag.
Juist op school kun je die werelden bij elkaar brengen.
Burgerschap gaat niet alleen over weten wat democratie is, maar ook over meedoen, luisteren en nadenken over je eigen rol in de samenleving. De verkiezingsperiode is daar de perfecte aanleiding voor. Leerlingen ontdekken wat ze belangrijk vinden, oefenen kritisch denken en leren hun mening met respect te delen. Hieronder vind je ideeën die dat op een speelse, verrassende manier mogelijk maken.
Zo ervaren leerlingen het werk van een Kamerlid
Laat leerlingen zich inleven in het leven van een Kamerlid.Ze kiezen een politicus en schrijven een dagboek over één werkdag vol vergaderingen, debatten, tweets en keuzes.
Plots zien ze dat politiek niet alleen draait om meningen roepen, maar om luisteren, afwegen en samenwerken.
Escape room als lesvorm voor burgerschap en democratie
Verander de klas in een gesloten stembureau. Leerlingen zitten “opgesloten” in het politieke systeem en kunnen alleen ontsnappen als ze samenwerken en de raadsels van de democratie oplossen.
Ze koppelen citaten van partijleiders aan stromingen, rekenen met zetelverdelingen en moeten het juiste compromis vinden om een regering te vormen. De spanning stijgt met elke minuut en ineens begrijpen ze dat democratie teamwork is. Je kunt een escape room ontwerpen voor elk niveau leerlingen en over vrijwel ieder onderwijsonderwerp.
De gevonden telefoon: politiek en media in de klas
Een politicus verliest zijn telefoon.
Wat zou je ontdekken als jij hem vindt?
Leerlingen bedenken wat er allemaal op die telefoon zou kunnen staan: welke apps een politicus gebruikt, welke notities er klaarstaan voor een debat, welke foto’s of campagnebeelden in de galerij staan en welke berichten binnenkomen in de fractiegroep.
Sommige leerlingen verzinnen grappige details, een gemiste oproep van een journalist of een meme in de groepsapp, anderen laten juist zien hoe druk en gelaagd het werk van een politicus is.
Een creatieve manier om te praten over media, identiteit en beeldvorming in de politiek, zonder het te zwaar of belerend te maken.
De verkiezingsrap: politiek en taal in de klas
Politiek draait om overtuigen en dat kun je leerlingen laten ervaren met een verkiezingsrap.
In groepjes schrijven ze een eigen rap over een maatschappelijk thema dat tijdens de verkiezingen speelt, zoals klimaat, armoede, zorg of vrijheid van meningsuiting.
De uitdaging: de rap moet klinken als de stem van een politieke partij, zonder dat ze de naam noemen.
Zo leren ze niet alleen spelen met taal en ritme, maar ook nadenken over toon, stijl en argumentatie.
Sommige raps worden grappig, andere juist kritisch of ontroerend. En in alle gevallen ontstaat er iets waardevols: een gesprek over woorden, invloed en overtuiging.
Want wie goed kan luisteren én verwoorden wat hij vindt, begrijpt politiek beter dan wie alleen een stemwijzer invult.
Waardenveiling in de klas: keuzes maken in de democratie
Politiek is keuzes maken en niet alles past in één programma.
Bedenk tien waarden zoals vrijheid, gelijkheid, duurzaamheid, solidariteit en veiligheid, en geef ze een fictief prijskaartje.
Leerlingen krijgen een partijbudget en moeten bieden op wat ze het belangrijkst vinden.
De discussie die volgt is goud waard: wat koop je, wat laat je gaan, en waarom?
Een prachtige oefening in moreel redeneren en burgerschapsvorming.
Ontwerp een verkiezingskrant met Canva
Met Canva, een gratis online ontwerptool, kunnen leerlingen hun eigen partijposter, verkiezingskrant of flyer ontwerpen.
Ze bedenken een partij, schrijven standpunten en ontwerpen hun campagne visueel.
Zelfs leerlingen zonder ontwerp-ervaring kunnen iets moois maken dankzij de kant-en-klare sjablonen.
Docenten kunnen gratis een Canva for Education-account aanmaken.
Zo verbind je digitale geletterdheid met burgerschapsonderwijs en leren leerlingen overtuigend communiceren.
Fake news in de klas: kritisch denken rond de verkiezingen
In verkiezingstijd wemelt het van meningen, social media posts en misleidende berichten.
Laat leerlingen zelf nieuwsberichten onderzoeken en checken op betrouwbaarheid.
Ze leren hoe framing werkt, welke bronnen ze kunnen vertrouwen en hoe makkelijk je beïnvloed kunt worden.
Sommige groepen maken zelfs een eigen “factcheckjournaal” om hun bevindingen te presenteren.
Een onmisbare activiteit voor mediawijsheid en kritisch burgerschap.
De maskeropdracht in de klas: identiteit en mening rond de verkiezingen
Deze creatieve activiteit helpt leerlingen nadenken over wie ze zijn en wat ze belangrijk vinden in de samenleving.
Leerlingen maken een masker met aan de buitenkant wat ze aan de wereld laten zien: hun mening, partijvoorkeur of idealen en aan de binnenkant wat ze echt denken of voelen, of waar ze nog over twijfelen.
Tijdens het bespreken van de maskers ontstaan vaak eerlijke, open gesprekken. Leerlingen ontdekken dat achter elke mening een verhaal zit, en dat luisteren naar een ander net zo waardevol is als zelf je mening vormen.
Zo werk je op een natuurlijke manier aan burgerschapsonderwijs, zelfkennis en respectvolle communicatie.
Tip: voor deze les kun je hier blanco maskers bestellen. Met wat verf, stiften en tijd ontstaat een indrukwekkende muur vol gezichten en verhalen, letterlijk en figuurlijk.
Verkiezingen in de klas
Een interactieve les vol overtuiging en energie.
Leerlingen vormen kleine partijen, bedenken drie standpunten, ontwerpen een poster (met Canva) en bereiden een korte pitch voor.
Daarna openen de “partijkraampjes” en proberen ze elkaar te overtuigen.
Er wordt geflyerd, gelachen en gediscussieerd, precies zoals het hoort in een gezonde democratie.
Kletskaarten over de Verkiezingen
Soms wil je geen project, maar gewoon een goed gesprek.
Met de Kletskaarten over de Verkiezingen breng je leerlingen op een laagdrempelige manier met elkaar in gesprek over thema’s die ertoe doen:
- “Wat maakt iemand een goede politicus?”
- “Moet stemmen verplicht worden?”
- “Wat zou jij doen als jij premier was?”
Gebruik ze als dagstarter of mentorles en zie hoe stiltes veranderen in gesprekken vol nieuwsgierigheid. Download hier de kletskaarten.
Mijn droom-Nederland: toekomst denken in de klas
Laat leerlingen nadenken over hoe zij willen dat Nederland eruitziet.
Voor jongere kinderen: maak er een kijkdoos van.
Laat ze knutselen wat ze belangrijk vinden, van bossen tot speeltuinen en vrolijke markten.
Oudere leerlingen maken een presentatie of digitaal visionboard met thema’s die ze belangrijk vinden voor de toekomst van het land.
Bedenk je eigen partij en maak een campagnevideo
De ultieme afsluiter: een eigen partij oprichten én promoten.
Leerlingen verzinnen een naam, logo, slogan en drie speerpunten. Daarna maken ze een korte campagnevideo met hun telefoon of laptop.
Ze schrijven een pakkende tekst, kiezen muziek, filmen scènes en monteren hun boodschap.
De filmpjes kun je vertonen tijdens een ‘schoolverkiezingsmiddag’ compleet met applaus en stemronde.
Een feestelijke manier om alles samen te brengen: samenwerking, mediawijsheid, creatief denken en burgerschap in actie.
Tot slot: burgerschap dat blijft hangen
De verkiezingen zijn een uitgelezen kans om leerlingen te laten ervaren dat democratie niet iets is wat zich in Den Haag afspeelt, maar iets waar zij zelf onderdeel van zijn.
Of je nu kiest voor een escape room, een rap, een kijkdoos of een kletskaart, wat telt is dat leerlingen denken, voelen en doen.
Dat is de kern van goed burgerschapsonderwijs: niet alleen kennis over de democratie, maar betrokkenheid bij de wereld eromheen.
0 comments