Share
Zoals je weet zijn mobiele telefoons sinds 1 januari 2024 niet meer welkom in het klaslokaal. De reden hiervoor is dat de mobieltjes te veel afleiding bieden aan de leerlingen. Maar is het wel verstandig om de leerlingen op deze manier met die afleiding om te laten gaan? En hoe implementeer je het verbod succesvol in je school? Daar gaan we in dit blog op in.
Het verbod op mobieltjes
Op 1 januari 2024 heeft er een belangrijke verandering in het Nederlandse onderwijssysteem plaatsgevonden. Het gebruik van mobiele telefoons op middelbare scholen is niet langer toegestaan. Dit verbod wordt vanaf het schooljaar 2024-2025 uitgebreid naar basisscholen en het (voortgezet) speciaal (basis)onderwijs.
Het is overigens geen hard verbod, maar een richtlijn die is vastgelegd na afspraken tussen het ministerie van OCW en organisaties van leerlingen, ouders, leraren en schoolbestuurders.De richtlijn is dat dit mobiele telefoons alleen nog in de klas worden gebruikt voor educatieve doelen, zoals tijdens een les mediawijsheid. Is het op bijvoorbeeld medische gronden nodig dat een leerling een telefoon bij zich draagt, dan mag dat wel. Het gaat hier dus om een ‘nee, tenzij’ principe.
De Nederlandse overheid heeft deze stap gezet omdat mobiele telefoons in de klas leerlingen te veel afleiden. Dit gaat ten koste van hun aandacht voor de les en de sociale interactie met klasgenoten. Met het verbod hoopt men dat leerlingen zich beter kunnen concentreren en socialer worden. Op zich een logische gedachte, toch?
De impact van smartphones op kinderen en jongeren
Als docenten weten we allemaal dat smartphones een constante bron van afleiding kunnen zijn. Er zijn ook onderzoeken die aantonen dat de aanwezigheid van een smartphone de capaciteit van leerlingen om zich te concentreren vermindert. Hierdoor komen de leerprestaties van de leerlingen in het gedrang.
Maar het gaat verder dan dat. Overvloedig gebruik van de mobieltjes beïnvloedt ook de manier waarop jongeren met elkaar omgaan. Face-to-face communicatie neemt af, terwijl digitale interacties toenemen. Hierdoor kunnen leerlingen zich ook sociaal minder goed ontwikkelen.
Twijfels over het verbod
Toch is niet iedereen het eens over het nut van het verbod. Het is niet onomstotelijk vastgesteld dat mobieltjes in de klas echt schadelijke effecten hebben. Daarnaast kun je ook de vraag opwerpen of een verbod onze leerlingen leert op de juiste manier met alle verleidingen van een telefoon om te gaan.
Een totaalverbod op mobiele telefoons leert kinderen namelijk niet echt hoe ze met deze afleiding moeten omgaan. De mobiele telefoon is er nu eenmaal in ons leven en daar zullen ze toch mee om moeten leren gaan. Vragen zoals: ‘Wat doe ik als iemand om een sexy foto vraagt?’ of ‘Hoe ga ik om met de perfectie en druk van social media?’ moeten toch ook in de klas behandeld worden.
Daarom ligt er natuurlijk ook een belangrijke rol voor de ouders: zij moeten de kinderen thuis een gezonde ‘relatie’ met de telefoon aanleren.
Ervaringen uit andere landen
Frankrijk was een van de eerste landen die in 2018 een uitgebreid verbod op mobiele telefoons op scholen invoerde. Franse docenten rapporteren een significante verbetering in de concentratie en het gedrag van leerlingen. De invoering van het verbod verliep soepel, en scholen ervaren nu meer rust in de klas.
Andere landen, waaronder Spanje, Italië, en Duitsland, hebben soortgelijke maatregelen genomen. Wat de effecten hiervan op lange termijn zijn, is nog niet helemaal duidelijk.
Implementatie van het mobieltjesverbod op school
Om de richtlijn praktisch goed te implementeren, kun je het beste een duidelijk stappenplan volgen. Zo zorg je dat de overgang naar een school zonder telefoons zo soepel mogelijk verloopt.
Stap 1: voorlichting en dialoog
Het is belangrijk om alle betrokkenen, de leerlingen, ouders, en docenten, te informeren over het waarom achter het verbod. Zorg dat je als school goed duidelijk kunt maken dat je niet alleen een richtlijn volgt, maar ook begrijpt waarom dit de sfeer in de klas en de concentratie van de leerlingen ten goede komt.
Stap 2: duidelijke regels en handhaving
Stel vervolgens duidelijke regels op over het gebruik van mobiele telefoons en de consequenties van overtredingen. Zorg dat het compleet duidelijk is waar telefoons wel en niet zijn toegestaan (wel net buiten het hek bijvoorbeeld of niet? en moeten ze in de kluis of in een telefoonzak?). Het moet ook helder zijn wanneer er uitzonderingen op de regel gelden.
Stap 3: evaluatie en aanpassing
Het beleid moet regelmatig worden geëvalueerd om de impact op het leerproces en de schoolcultuur te beoordelen. Feedback van leerlingen, ouders, en docenten is daarbij belangrijk voor het verfijnen en aanpassen van het beleid. Richt de manier van feedback geven op een structurele manier in.
Conclusie: nog veel vraagtekens
Het verbod op mobiele telefoons in scholen is best een ingrijpende maatregel. Het dwingt ons kritisch te kijken naar hoe we als onderwijs kijken naar het leren omgaan met digitale afleidingen. Op het eerste gezicht lijkt een verbod op telefoons de concentratie en de sfeer in de klas te verbeteren. Maar de effecten op lange termijn zijn niet duidelijk. En hoe leren we onze leerlingen nu om verstandig met smartphones om te gaan? Dat zijn vragen waar docenten, bestuurders en andere experts de komende tijd met elkaar over in gesprek zullen moeten gaan.
Het gebruik van mobieltjes in de klas is heel begrijpelijk. Zelfs in de pauze is het prettig als de leerlingen "open communiceren" en niet naast elkaar zitten en per app antwoorden geven. Bijkomstig detail is ook dat er hoogstwaarschijnlijk minder onlne gepest wordt of gefilmd wordt.
Alles valt en staat op het voorbeeld gedrag van ouders!
Als ik in mijn vrijetijd om me heen kijk dan zie ik ouders hetzelfde gedrag hanteren als dat wij nu van onze leerlingen zien; Hondenuitlaten met mobiel in de hand, in het zwembad staan met mobiel in de hand, aan tafel zitten met mobiel in de hand ga zo maar door.
Als er zoveel aandacht is om communicatie en concentratie te verbeteren dan mogen ouders hiervan het voorbeeld geven!