Share
Close reading is een waardevolle vaardigheid die docenten in het primair en voortgezet onderwijs kunnen gebruiken om leerlingen te helpen diepgaand begrip van teksten te ontwikkelen. Dit moedigt leerlingen aan om kritisch te denken, te analyseren en verbanden te leggen tussen verschillende aspecten van een tekst. In dit artikel gaan we in op wat close reading is en hoe je het toepast in verschillende groepen in het PO en VO. We delen ook een aantal voorbeeldlessen voor close reading.
Wat is close reading?
Close reading is een strategie waarbij leerlingen zorgvuldig en systematisch een tekst bestuderen om beter begrip en inzicht te krijgen. Het gaat hierbij niet alleen om het begrijpen van de oppervlakkige betekenis van de tekst. Het gaat er juist om diepere lagen te ontdekken en gebruikte taal- en stijlelementen te identificeren. Bij close reading gaat het erom dat leerlingen vragen stellen over de tekst, deze kunnen samenvatten en dat ze zich actief betrokken voelen bij de tekst.
Je kunt close reading al vanaf groep 1 in het PO toepassen. Dan lees je zelf een prentenboek voor en ga je met gerichte vragen daarover in gesprek met de leerlingen. We geven hier verderop in dit artikel een voorbeeldles voor.
Waarom is close reading belangrijk?
Je zou dus kunnen stellen dat het er bij close reading om gaat dat leerlingen een tekst écht begrijpen en daadwerkelijk doorgronden. En dat is erg belangrijk. Zo helpt het leerlingen om kritische denkvaardigheden te ontwikkelen. Door nauwkeurig te lezen en diep na te denken over een tekst, worden leerlingen gestimuleerd om bewijs te zoeken, hypotheses te vormen en conclusies te trekken.
Deze vaardigheden zijn niet alleen van cruciaal belang voor het begrijpen van complexe teksten, maar zijn ook overdraagbaar naar andere vakken en situaties in het leven. Close reading stimuleert ook het nauwkeurig interpreteren van informatie. En dat is natuurlijk een cruciale vaardigheid in deze wereld vol nepnieuws.
Maar, uit onderzoek blijkt dat de leesvaardigheid van 15-jarigen in Nederland steeds verder achteruit gaat. Hoog tijd dus om daar iets aan te doen!
'Elk enigszins belangrijk boek moet men tweemaal achtereen lezen.
A. Schopenhauer
Stappenplan close reading in het PO
Om met close reading aan de slag te gaan in de groepen 1 tot en met 8 van het PO, kun je dit stappenplan volgen.
Stap 1: Selecteer een geschikte tekst
Kies een korte tekst die interessant en begrijpelijk is voor de leerlingen. Denk aan een verhaal, gedicht, informatieve tekst of een passage uit een boek.
Stap 2: Lees de tekst samen
Lees de tekst eerst hardop voor aan de leerlingen. Laat hen goed luisteren en proberen te begrijpen waar de tekst over gaat.
Stap 3: Verken de tekstoppervlakte
Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben begrepen van de tekst. Wat gebeurt er? Wie zijn de personages? Waar speelt het verhaal zich af? Dit helpt om een basisbegrip van de tekst te krijgen.
Stap 4: Stel vragen
Stel vragen aan de leerlingen om hen te laten nadenken over de tekst. Vragen kunnen gaan over de gevoelens van de personages, de betekenis van moeilijke woorden of de boodschap van de tekst. Moedig hen aan om te praten en hun antwoorden te onderbouwen.
Stap 5: Markeer belangrijke woorden en zinnen
Laat de leerlingen belangrijke woorden en zinnen in de tekst markeren. Dit kunnen woorden zijn die ze niet begrijpen, interessante beschrijvingen of herhalende thema's. Dit helpt hen om de tekst nauwkeuriger te onderzoeken.
Stap 6: Analyseer de tekst
Vraag de leerlingen om dieper na te denken over de tekst. Bespreek samen waarom de auteur bepaalde woorden heeft gekozen, welke emoties de tekst oproept en welke boodschap de auteur wil overbrengen. Moedig de leerlingen aan om bewijs uit de tekst te halen om hun ideeën te ondersteunen.
Stap 7: Reflecteer op het begrip
Sluit af met een reflectie op wat de leerlingen hebben geleerd door close reading. Vraag hen om te delen wat ze ontdekt hebben, welke nieuwe inzichten ze hebben gekregen en hoe close reading hen heeft geholpen om de tekst beter te begrijpen.
Stappenplan close reading in het VO
In het VO adviseren we een iets ander stappenplan.
Stap 1: Kies een geschikte tekst
Selecteer een uitdagende tekst die past bij het niveau en de interesses van de leerlingen. Dit kan een literaire tekst, een historisch document, een wetenschappelijk artikel of een filosofische tekst zijn.
Stap 2: Introductie van de tekst
Geef een korte introductie over de tekst en de context waarin deze is geschreven. Bespreek eventuele moeilijke woorden of begrippen die de leerlingen kunnen tegenkomen.
Stap 3: Lees de tekst individueel
Laat de leerlingen de tekst eerst individueel lezen. Moedig de leerlingen aan om aantekeningen te maken, onbekende woorden op te zoeken en belangrijke elementen te markeren.
Stap 4: Bespreek de tekstoppervlakte
Organiseer een klassendiscussie waarin de leerlingen kunnen delen wat ze hebben begrepen van de tekst. Bespreek de belangrijkste gebeurtenissen, personages, argumenten of thema's.
Stap 5: Analyseer de tekst
Moedig de leerlingen aan om dieper in de tekst te graven. Vraag hen om te kijken naar de stijl, de gebruikte taal, de structuur en eventuele literaire of retorische technieken die de auteur heeft gebruikt. Laat hen ook nadenken over de mogelijke betekenissen en interpretaties van de tekst.
Stap 6: Stel kritische vragen
Stimuleer de leerlingen om kritische vragen te stellen over de tekst. Dit kan gaan over de intenties van de auteur, de argumenten die worden gepresenteerd, de relevantie van de tekst in een bredere context, en meer. Laat de leerlingen hun antwoorden onderbouwen met bewijs uit de tekst.
Stap 7: Discussie en interpretatie
Faciliteer een diepgaande discussie waarin de leerlingen hun interpretaties van de tekst delen en met elkaar in gesprek gaan. Zorg dat de leerlingen respectvol naar elkaars ideeën luisteren en verschillende perspectieven in overweging nemen.
Stap 8: Reflectie en verbanden leggen
Sluit af met een reflectie op wat de leerlingen hebben geleerd door close reading. Laat hen verbanden leggen met andere teksten, hun eigen ervaringen of de samenleving. Vraag hen om na te denken over de waarde van close reading als een manier om beter begrip en kritisch denken te bevorderen.
Praktische tips om aan de slag te gaan met close reading in de klas
We hebben ook nog een aantal praktische tips voor je, als je aan de slag wilt met close reading.
Selecteer geschikte teksten: kies teksten die uitdagend zijn, maar nog steeds toegankelijk voor de leeftijd en het niveau van de leerlingen. Korte verhalen, gedichten, krantenartikelen of zelfs gedeelten van studieteksten kunnen dienen als geschikte bronnen.
Stapsgewijze aanpak: introduceer close reading als een stapsgewijs proces. Begin met het verkennen van de oppervlakkige betekenis van de tekst en ga vervolgens dieper in op de betekenis, het identificeren van stijlelementen en het analyseren van de auteursintentie. Volg een stappenplan zoals we dat hierboven beschrijven.
Stel vragen: moedig leerlingen aan om vragen te stellen tijdens het lezen. Deze vragen kunnen betrekking hebben op de inhoud, de stijl, het perspectief van de auteur, enzovoort. Vragen stimuleren kritisch denken en helpen bij het bevorderen van diepgaand begrip.
'Hoe beter het boek, des te meer ruimte is er voor de lezer.'
Holbrook Jackson
Voorbeeldlessen close reading
Om je goed op weg te helpen beschrijven we hieronder een aantal voorbeeldlessen voor close reading in zowel het PO als het VO. Deze kun je zo overnemen of je geeft er je eigen draai aan.
Close Reading voorbeeldles voor groep 1 en 2 PO: "Rupsje Nooitgenoeg"
Doel: Het ontwikkelen van basisbegrip en interactie met een tekst door middel van een close reading-benadering van het prentenboek "Rupsje Nooitgenoeg" door Eric Carle.
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "Rupsje Nooitgenoeg" aan de leerlingen. Bespreek de cover en de kleurrijke illustraties om hun interesse te wekken.
Vraag de leerlingen of ze weten wat rupsjes eten en of ze eerder een boek hebben gelezen over een rups.
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees het boek "Rupsje Nooitgenoeg" voor aan de klas. Zorg ervoor dat alle leerlingen de illustraties goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en interactie te hebben met de tekst, bijvoorbeeld door het herhalen van zinnetjes of het aanwijzen van voorwerpen in de illustraties.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste elementen van het verhaal, zoals de rups, het voedsel en de transformatie naar een vlinder. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer bekende woorden in de tekst en vraag de leerlingen om ze te herhalen.
Stap 4: Interactieve herlezing
Lees het boek nogmaals voor, maar deze keer betrek je de leerlingen actief bij het verhaal.
Vraag hen om bepaalde geluiden na te doen, zoals het knagen van de rups of het fladderen van de vlinder.
Laat de leerlingen mebewegen met de rups tijdens het eten of te wijzen naar de voedingsmiddelen die de rups eet.
Stap 5: Vragen stellen
Stel eenvoudige vragen aan de leerlingen om hun begrip van het verhaal te peilen. Bijvoorbeeld: "Wat heeft de rups gegeten?", "Wat gebeurt er als de rups veel eet?", "Wat wordt de rups uiteindelijk?"
Stap 6: Nabootsing en creatieve verwerking
Laat de leerlingen het verhaal nabootsen met behulp van handpoppen, knuffels of tekeningen.
Geef de leerlingen de mogelijkheid om hun eigen rups te tekenen of maken met behulp van knutselmateriaal.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van "Rupsje Nooitgenoeg". Wat vonden ze leuk aan het verhaal? Wat hebben ze ontdekt?
Close Reading voorbeeldles voor groep 3 PO: "Pluk van de Petteflet"
Doel: Het ontwikkelen van begrijpend lezen en kritisch denken door middel van een close reading-benadering van het boek "Pluk van de Petteflet" door Annie M.G. Schmidt.
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "Pluk van de Petteflet" aan de leerlingen. Bespreek de cover en de personages om hun interesse te wekken.
Vraag de leerlingen of ze eerder boeken hebben gelezen van Annie M.G. Schmidt en of ze bekend zijn met Pluk.
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees een hoofdstuk uit het boek "Pluk van de Petteflet" voor aan de klas. Zorg ervoor dat alle leerlingen de tekst goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en vragen te stellen tijdens het voorlezen.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste elementen van het verhaal, zoals de personages, de setting en de gebeurtenissen. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer moeilijke woorden en bespreek hun betekenis met behulp van contextuele aanwijzingen.
Stap 4: Close Reading-activiteit
Lees een kort fragment voor uit het boek en vraag de leerlingen om te onthouden wat ze hieraan opvalt.
Stap 5: Groepsdiscussie
Ga nu in gesprek over wat ze is opgevallen aan het fragment.
Stap 6: Vervolgactiviteit
Geef de leerlingen de opdracht om een tekening te maken van hun favoriete scène uit het fragment. Laat ze ook kort vertellen waarom ze juist die scène hebben gekozen.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van "Pluk van de Petteflet". Wat vonden ze leuk aan het verhaal? Wat hebben ze ontdekt?
Close Reading voorbeeldles voor groep 4 PO: "Superjuffie!”
Doel: Het ontwikkelen van begrijpend lezen en het analyseren van personages en plot door middel van een close reading-benadering van het boek "Superjuffie!".
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "Superjuffie!" aan de leerlingen. Bespreek de cover, de titel en eventuele voorkennis over het boek.
Vraag de leerlingen wat ze denken dat een superjuffie zou kunnen zijn.
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees het eerste hoofdstuk van "Superjuffie!" voor aan de klas. Zorg ervoor dat alle leerlingen de tekst goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en belangrijke elementen in het verhaal te identificeren.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste personages, de setting en de belangrijkste gebeurtenissen in het verhaal. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer moeilijke woorden en bespreek hun betekenis met behulp van contextuele aanwijzingen.
Stap 4: Close Reading-activiteit: Karakteranalyse
Kies een personage uit het boek, zoals Juf Josje of Hakim, en vraag de leerlingen om aantekeningen te maken over de kenmerken, het gedrag en de motivaties van het personage terwijl je een hoofdstuk voorleest.
Verdeel de klas in groepjes en geef elk groepje een groot vel papier. Vraag hen om het personage te tekenen en belangrijke eigenschappen en acties van het personage op te schrijven.
Stap 5: Groepsdiscussie
Laat elk groepje hun tekening en beschrijving van het personage presenteren. Moedig hen aan om te discussiëren en bewijs uit de tekst te delen om hun observaties te ondersteunen.
Faciliteer een discussie over de verschillende interpretaties van het personage en hoe dit bijdraagt aan het verhaal.
Stap 6: Vervolgactiviteit
Geef de leerlingen de opdracht om een kort verhaal te schrijven waarin ze zichzelf als superheld of -heldin voorstellen. Moedig hen aan om hun verhaal te baseren op hun eigen kenmerken en interesses.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van "Superjuffie!". Wat vonden ze leuk aan het boek? Hoe heeft het analyseren van personages geholpen bij het begrijpen van het verhaal?
Close Reading voorbeeldles voor groep 5 of 6 PO: "De Griezelbus”
Doel: Het ontwikkelen van begrijpend lezen, inferentievaardigheden en het analyseren van spanning en sfeer door middel van een close reading-benadering van het boek "De Griezelbus".
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "De Griezelbus" aan de leerlingen. Bespreek de cover, de titel en eventuele voorkennis over het boek.
Vraag de leerlingen wat ze denken dat ze kunnen verwachten van een boek met de titel "De Griezelbus".
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees het eerste hoofdstuk van "De Griezelbus" voor aan de klas. Zorg ervoor dat alle leerlingen de tekst goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en belangrijke elementen in het verhaal te identificeren.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste personages, de setting en de belangrijkste gebeurtenissen in het verhaal. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer moeilijke woorden en bespreek hun betekenis met behulp van contextuele aanwijzingen.
Stap 4: Close Reading-activiteit: Sfeer en spanning
Kies een spannende passage uit het boek en lees deze voor aan de klas. Vraag de leerlingen om aantekeningen te maken over de beschrijvingen, het taalgebruik en de gevoelens die worden opgeroepen.
Verdeel de klas in groepjes en geef elk groepje een groot vel papier. Vraag hen om de sfeer en spanning van de passage visueel weer te geven met behulp van tekeningen en woorden.
Stap 5: Groepsdiscussie
Laat elk groepje hun tekening en beschrijving van de sfeer en spanning presenteren. Moedig hen aan om te discussiëren en bewijs uit de tekst te delen om hun observaties te ondersteunen.
Faciliteer een discussie over hoe de auteur spanning en sfeer creëert in het boek en hoe dit de leeservaring beïnvloedt.
Stap 6: Vervolgactiviteit
Geef de leerlingen de opdracht om een kort verhaal te schrijven waarin ze zelf een griezelig avontuur beleven. Moedig hen aan om sfeer en spanning te creëren door middel van beschrijvingen en taalgebruik.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van "De Griezelbus". Wat vonden ze spannend aan het boek? Hoe heeft het analyseren van sfeer en spanning geholpen bij het begrijpen van het verhaal?
Close Reading voorbeeldles voor groep 7 of 8 PO: "Brief voor de koning”
Doel: Het ontwikkelen van begrijpend lezen, tekstinterpretatie en kritisch denken door middel van een close reading-benadering van het boek "De Brief voor de Koning".
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "De Brief voor de Koning" aan de leerlingen. Bespreek de cover, de titel en eventuele voorkennis over het boek.
Vraag de leerlingen wat ze denken dat de inhoud van de brief zou kunnen zijn en waarom het zo belangrijk is.
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees het eerste hoofdstuk van "De Brief voor de Koning" voor aan de klas. Zorg ervoor dat alle leerlingen de tekst goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en belangrijke elementen in het verhaal te identificeren.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste personages, de setting en de belangrijkste gebeurtenissen in het verhaal. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer moeilijke woorden en bespreek hun betekenis met behulp van contextuele aanwijzingen.
Stap 4: Close Reading-activiteit: Morele dilemma's
Kies een passage uit het boek waarin een personage voor een moreel dilemma staat. Lees deze voor aan de klas en vraag de leerlingen om aantekeningen te maken over de keuzes die het personage moet maken, de gevolgen van die keuzes en de waarden die betrokken zijn.
Verdeel de klas in groepjes en geef elk groepje een groot vel papier. Vraag hen om het morele dilemma visueel weer te geven met behulp van tekeningen en woorden.
Stap 5: Groepsdiscussie
Laat elk groepje hun tekening en beschrijving van het morele dilemma presenteren. Moedig hen aan om te discussiëren en bewijs uit de tekst te delen om hun observaties te ondersteunen.
Faciliteer een discussie over de ethische kwesties in het boek en hoe personages omgaan met morele dilemma's.
Stap 6: Vervolgactiviteit
Geef de leerlingen de opdracht om een korte monoloog of dialoog te schrijven waarin een personage uit het boek een belangrijke morele beslissing neemt. Moedig hen aan om de gedachten, gevoelens en redeneringen van het personage te verwoorden.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van "De Brief voor de Koning". Welke morele dilemma's hebben ze geïdentificeerd? Hoe heeft het analyseren van ethische kwesties geholpen bij het begrijpen van het verhaal?
Close Reading voorbeeldles voor klas 1 of 2 VO: "Het Achterhuis”
Doel: Het ontwikkelen van begrijpend lezen, empathie en bewustzijn van historische gebeurtenissen door middel van een close reading-benadering van fragmenten uit "Het Achterhuis".
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "Het Achterhuis" aan de leerlingen. Bespreek de cover, de titel en de context van het boek. Leg uit dat het boek gebaseerd is op het dagboek van Anne Frank.
Vraag de leerlingen of ze al iets hebben gehoord of gelezen over Anne Frank en de Tweede Wereldoorlog.
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees een kort fragment voor uit "Het Achterhuis" dat geschikt is voor de leeftijd en het begripsniveau van de leerlingen. Zorg ervoor dat alle leerlingen de tekst goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en belangrijke elementen in het fragment te identificeren.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste gebeurtenissen en personages in het fragment. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer moeilijke woorden en leg hun betekenis uit met behulp van contextuele aanwijzingen.
Stap 4: Close Reading-activiteit: Persoonlijke reflectie
Geef de leerlingen de opdracht om individueel een korte reflectie te schrijven over wat het fragment bij hen oproept. Vraag hen om te schrijven over hun gedachten, gevoelens en eventuele vragen die ze hebben.
Moedig hen aan om hun reacties met betrekking tot het leven in het Achterhuis en de ervaringen van Anne Frank te delen.
Stap 5: Groepsdiscussie
Laat de leerlingen hun reflecties in kleine groepjes delen. Moedig hen aan om te luisteren naar elkaars perspectieven en ervaringen.
Faciliteer een discussie over de impact van het verhaal van Anne Frank en de betekenis ervan in de hedendaagse wereld.
Stap 6: Vervolgactiviteit
Geef de leerlingen de opdracht om een brief te schrijven aan Anne Frank waarin ze hun gedachten, gevoelens en vragen delen. Moedig hen aan om empathie en begrip te tonen.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van het fragment uit "Het Achterhuis". Wat vonden ze interessant of aangrijpend? Hoe heeft het hen geholpen om meer inzicht te krijgen in de geschiedenis en de menselijke ervaringen?
Close Reading voorbeeldles voor klas 3 of 4 VO: "1984”
Doel: Het ontwikkelen van begrijpend lezen, kritisch denken en het analyseren van dystopische elementen door middel van een close reading-benadering van fragmenten uit "1984".
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "1984" aan de leerlingen. Bespreek de cover, de titel en de context van het boek. Leg uit dat het boek een dystopische roman is die zich afspeelt in een totalitaire samenleving.
Vraag de leerlingen of ze al iets hebben gehoord of gelezen over "1984" of dystopische literatuur in het algemeen.
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees een kort fragment voor uit "1984" dat geschikt is voor de leeftijd en het begripsniveau van de leerlingen. Zorg ervoor dat alle leerlingen de tekst goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en belangrijke elementen in het fragment te identificeren.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste gebeurtenissen, personages en thema's in het fragment. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer moeilijke woorden en leg hun betekenis uit met behulp van contextuele aanwijzingen.
Stap 4: Close Reading-activiteit: Analyse van dystopische elementen
Geef de leerlingen de opdracht om individueel aantekeningen te maken over de dystopische elementen die ze hebben opgemerkt in het fragment. Moedig hen aan om te letten op onderdrukking, propaganda, surveillance, en meer.
Laat de leerlingen hun bevindingen met elkaar bespreken in kleine groepjes en vraag hen om hun observaties te onderbouwen met bewijs uit de tekst.
Stap 5: Groepsdiscussie
Faciliteer een groepsdiscussie waarin de leerlingen hun analyse van de dystopische elementen delen. Moedig hen aan om dieper in te gaan op de betekenis ervan en de impact op de personages en de samenleving.
Stimuleer kritisch denken en vraag de leerlingen naar mogelijke parallellen tussen de dystopische wereld in "1984" en hedendaagse samenlevingsvraagstukken.
Stap 6: Vervolgactiviteit
Geef de leerlingen de opdracht om een kort essay of betoog te schrijven waarin ze hun persoonlijke visie op dystopische samenlevingen en de relevantie van "1984" in de moderne wereld uiteenzetten. Moedig hen aan om hun argumenten te onderbouwen met verwijzingen naar het boek en andere relevante bronnen.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van het fragment uit "1984". Wat vonden ze opvallend of verontrustend? Hoe heeft het hen geholpen
Close Reading voorbeeldles voor klas 5 of 6 VO: "De ontdekking van de hemel”
Doel: Het ontwikkelen van dieper begrip, kritisch denken en interpretatievaardigheden door middel van een close reading-benadering van fragmenten uit "De ontdekking van de Hemel".
Lesstappen:
Stap 1: Inleiding
Introduceer het boek "De ontdekking van de Hemel" aan de leerlingen. Bespreek de cover, de titel en de context van het boek. Leg uit dat het een complexe roman is die verschillende thema's behandelt.
Vraag de leerlingen of ze al iets hebben gehoord of gelezen over "De ontdekking van de Hemel" of Harry Mulisch.
Stap 2: Gezamenlijke lezing
Lees een kort fragment voor uit "De ontdekking van de Hemel" dat geschikt is voor de leeftijd en het begripsniveau van de leerlingen. Zorg ervoor dat alle leerlingen de tekst goed kunnen zien terwijl je voorleest.
Moedig de leerlingen aan om te luisteren en belangrijke elementen in het fragment te identificeren.
Stap 3: Verkennen van de tekstoppervlakte
Bespreek de belangrijkste gebeurtenissen, personages en thema's in het fragment. Vraag de leerlingen om te delen wat ze hebben opgemerkt.
Identificeer moeilijke woorden en bespreek hun betekenis met behulp van contextuele aanwijzingen.
Stap 4: Close Reading-activiteit: Karakteranalyse
Kies een personage uit het boek, zoals Onno Quist of Max Delius, en geef de leerlingen de opdracht om individueel aantekeningen te maken over de kenmerken, motivaties en ontwikkeling van het personage in het fragment.
Laat de leerlingen hun bevindingen met elkaar bespreken in kleine groepjes en vraag hen om bewijs uit de tekst te delen om hun observaties te ondersteunen.
Stap 5: Groepsdiscussie
Faciliteer een groepsdiscussie waarin de leerlingen hun analyse van het personage in "De ontdekking van de Hemel" delen. Moedig hen aan om verschillende perspectieven te verkennen en hun argumenten te onderbouwen met verwijzingen naar de tekst.
Stimuleer dieper inzicht door te vragen naar de motieven en de impact van het personage op het verhaal.
Stap 6: Vervolgactiviteit
Geef de leerlingen de opdracht om een monoloog of dialoog te schrijven waarin ze in de huid van het gekozen personage kruipen. Moedig hen aan om de gedachten, gevoelens en motieven van het personage uit te werken.
Stap 7: Reflectie
Sluit de les af met een korte reflectie. Vraag de leerlingen wat ze hebben geleerd door middel van close reading van het fragment uit "De ontdekking van de Hemel". Wat vonden ze interessant of uitdagend?
Conclusie: close reading
In een tijd waarin de leesvaardigheid van leerlingen steeds meer achteruit gaat, is close reading een belangrijke manier van lesgeven geworden. In dit artikel hebben we uitgelegd hoe je dit kunt aanpakken in zowel het PO als het VO en hebben we een aantal concrete voorbeeldlessen, met voorbeelden van boeken, gegeven.
We zijn benieuwd of jij close reading in de klas toepast en hoe je dat hebt aangepakt. We lezen het graag in een reactie!