We praten veel over digitalisering in het onderwijs… maar doen we er ook genoeg aan? De Monitor Digitalisering Onderwijs 2025 laat zien dat er een groot verschil is tussen wat er op papier staat en wat er in de klas gebeurt. Scholen zetten duidelijke stappen in visie en beleid. Besturen hebben documenten, plannen en ambities voor digitalisering, AI, digitale geletterdheid en IBP. In bijna alle sectoren is meer vastgelegd dan in eerdere jaren. Maar de praktijk ziet er anders uit. In dit artikel duiken we voor je in de Monitor Digitalisering Onderwijs 2025.

De Monitor Digitalisering Onderwijs 2025 onderzoekt hoe scholen omgaan met digitalisering: van visie en beleid tot uitvoering in de klas. Het rapport kijkt naar bijna alle onderwijssectoren, van po en vo tot mbo en ho, en vergelijkt wat bestuurders, schoolleiders en leraren ervaren.
De monitor laat zien hoe scholen werken aan thema’s zoals digitale geletterdheid, infrastructuur, professionalisering, AI en informatiebeveiliging. Het doel: inzicht krijgen in waar het onderwijs staat, waar het goed gaat en waar de knelpunten zitten.
En die knelpunten zijn duidelijk zichtbaar.

Leraren ervaren veel minder vooruitgang dan bestuurders. Bestuurders vinden dat digitalisering al behoorlijk ontwikkeld is, maar leraren geven aan dat ze vooral tijd, ondersteuning en duidelijke kaders missen. De monitor laat zelfs zien dat veel leraren de kerndoelen digitale geletterdheid nog maar beperkt kennen, en dat deze doelen in de klas nauwelijks worden toegepast.

Hetzelfde geldt voor AI. Het staat inmiddels in plannen, visies en notities… maar in de dagelijkse praktijk gebeurt er bijna niets mee.

Het resultaat: digitalisering staat wel op de agenda, maar komt in het lokaal nog maar weinig van de grond.

De monitor laat duidelijk zien dat digitale geletterdheid nog niet is ingebed in de dagelijkse onderwijspraktijk. Ongeveer de helft van de leraren kent de kerndoelen digitale geletterdheid. Slechts één op de vier past deze doelen daadwerkelijk toe in de klas.
Vooral computational thinking (zie het kader bij dit blog, voor uitleg) blijft achter. Dat onderdeel krijgt gemiddeld maar "soms" aandacht. Veel leraren zoeken ook weinig informatie op over digitale geletterdheid. Het onderwerp leeft nog onvoldoende in de praktijk.
Scholen investeren wel in professionalisering, maar het wordt nauwelijks gekoppeld aan het HR-beleid of structureel geborgd. Daardoor blijft het vaak bij losse trainingen zonder duidelijke follow-up.
De conclusie is helder: digitale geletterdheid staat wel in de plannen, maar is nog geen vaste praktijk in het lokaal.

De implementatiekloof: visie genoeg, houvast te weinig

Als je de monitor als geheel bekijkt, zie je steeds hetzelfde patroon terugkomen. Scholen hebben een duidelijke visie op digitalisering. Op papier staan digitale geletterdheid, IBP en soms zelfs AI netjes opgenomen. Maar in de praktijk wordt er nog weinig mee gedaan
.Besturen en schoolleiders denken dat het goed gaat. Zij vinden dat digitalisering al op een redelijk niveau staat. Leraren ervaren dat heel anders. Zij geven aan dat ze vooral tijd, begeleiding en concrete handvatten missen om er echt mee te werken. Daardoor blijft digitalisering hangen in plannen, zonder dat het landt in de klas.
Het probleem is niet dat er geen ambitie is. Het probleem is een gebrek aan houvast.

Waarom AI-geletterdheid nu urgent is

De monitor laat zien dat AI geen toekomstthema meer is. Het staat al in beleidsstukken en leerlingen gebruiken het thuis dagelijks. Ook als school niets met AI doet, komt het via leerlingen toch de klas binnen.

Toch voelen veel leraren zich nog onvoldoende toegerust. Ze schatten hun eigen AI-vaardigheden laag in en geven aan dat ze weinig weten over hoe je AI veilig en verstandig inzet in lessen. Dat maakt het lastig om goed te beoordelen wat leerlingen ermee doen.

Opvallend is ook dat er nauwelijks ethisch gesprek is over AI. De meerderheid van de leraren zegt dat onderwerpen zoals privacy, bias en verantwoord gebruik nooit worden besproken in de school. Dat betekent dat scholen risico lopen: verkeerd gebruik in opdrachten, onzekerheid over data, of situaties waarin AI meer verwarring dan duidelijkheid brengt.

De monitor maakt iets duidelijk: AI-geletterdheid is geen ICT-thema. Het is een basisvoorwaarde voor goed onderwijs. Als leraren en leerlingen begrijpen hoe AI werkt, wat het wel en niet kan, en hoe je ermee omgaat, ontstaat rust, duidelijkheid en veiligheid in de klas.

Wat scholen nodig hebben volgens de monitor

De monitor laat duidelijk zien wat scholen nodig hebben om digitalisering en AI echt van de grond te krijgen. Het begint met een heldere visie en concrete richtlijnen. Leraren moeten weten wat wel mag, wat niet mag en waarom. Zonder kaders blijft iedereen zoeken.

Daarnaast werkt scholing vooral als die praktisch is en dicht bij de les staat. Informele professionalisering helpt het meest. Denk aan samen oefenen, voorbeelden uitwisselen en kleine stappen nemen. Cursussen alleen zijn niet genoeg.

Leraren geven ook aan dat ze tijd nodig hebben om te oefenen en te experimenteren. Digitalisering lukt niet tussen de bedrijven door. Als het geen plek krijgt in het rooster of teamoverleg, verdwijnt het weer naar de achtergrond.

Verder is borging belangrijk. Digitalisering en AI moeten terugkomen in HR-gesprekken, kwaliteitszorg en het curriculum. Anders blijft het los zand. De basis moet ook op orde zijn: veilige infrastructuur, gelijke toegang tot tools en duidelijk IBP-beleid.

AI Visie- en beleidsadvies voor schoolleiders en besturen

Hier ontstaat een kans. Scholen hoeven dit niet alleen te doen. Met goede begeleiding kun je digitale geletterdheid en AI-geletterdheid wél duurzaam verankeren in de school. Wij helpen teams hiermee door training, kaders en concrete praktijkvoorbeelden aan te bieden.
Dan kijken we samen hoe je een heldere visie op AI in jouw school kunt ontwikkelen. Het is een maatwerk traject waarbij we je helpen volgens de AI act en toekomstige regelgeving AI goed te implementeren. Je krijgt bovendien toegang tot onze digitale leeromgeving en onze Power Prompts Bank, met krachtige, direct toepasbare AI prompt voor in de klas. Ook bieden we coaching sessies voor directies en teams, om de digitale visie stap voor stap te vertalen naar de praktijk. Heb je daar interesse in, neem dan vrijblijvend contact met ons op.

De monitor laat zien dat veel scholen AI al noemen in hun beleid, maar dat het nog weinig betekent voor de dagelijkse praktijk. Om dat te veranderen, kun je als school een paar duidelijke stappen zetten.

Begin met heldere AI-richtlijnen. Maak concreet wat leerlingen wel en niet mogen doen met AI en waarom. Denk aan do’s en don’ts die passen bij jouw visie op leren.

Train leraren in AI-geletterdheid. Niet alleen theoretisch, maar vooral praktisch en gekoppeld aan hun vak. Leraren geven zelf aan dat ze tijd en ondersteuning nodig hebben om hiermee aan de slag te gaan.

Gebruik AI als ondersteuning. Laat AI helpen bij feedback, voorbeelden, extra uitleg of differentiatie, maar houd het denkwerk bij de leerling. Dat past bij de zorgen en wensen die in de monitor terugkomen.

Zorg dat AI een plek krijgt in het curriculum en maak lessen digitaal veilig. Een duidelijke plek in de kwaliteitscyclus helpt om digitale geletterdheid en AI-geletterdheid echt te borgen.

En vooral: begin klein. Eén team, één pilot, één vakgebied. Als dat werkt, kun je rustig opschalen. Zo komt AI niet alleen op papier terecht, maar ook in de klas.

De monitor laat een glashelder beeld zien. Het beleid rondom digitalisering en AI groeit snel, maar de bekwaamheid van leraren groeit niet in hetzelfde tempo. Daardoor ontstaat een kloof tussen wat scholen willen en wat er in de klas gebeurt.

AI-geletterdheid is de sleutel om die kloof te dichten. Als leraren begrijpen hoe AI werkt en hoe je het veilig en doelgericht inzet, ontstaat ruimte om digitalisering echt onderdeel te maken van goed onderwijs.

Scholen hoeven dat niet alleen te doen.

Wij helpen scholen met praktische trainingen in AI-geletterdheid, AI-beleid en verantwoord experimenteren. Toegankelijk, vakgericht en direct toepasbaar. Zo wordt AI niet iets spannends, maar iets dat werkt voor jou en je leerlingen.

Wil je weten hoe dit eruit kan zien in jouw school? We denken graag met je mee.

Of lees eerst één van onze vele artikelen die met dit onderwerp te maken hebben:

> Mediawijsheid in de klas & Kritisch denken in het AI-Tijdperk
> Schoolboek van de toekomst: automatisch lesstof differentiëren met AI
> Hoe AI minder sterke leerlingen kan helpen
> Schoolboek van de toekomst: automatisch lesstof differentiëren met AI
> Schoolbeleid voor generatieve AI: richtlijnen voor veilig, bewust en toekomstgericht gebruik

Wat is computational thinking?

Computational thinking is een manier van denken waarbij je een probleem stap voor stap ontrafelt. Je bekijkt wat het probleem precies is, welke onderdelen erin zitten en hoe je het op een logische manier kunt oplossen. Het lijkt op programmeren, maar dan zonder code.

Je leert leerlingen bijvoorbeeld:

• een groot probleem opdelen in kleine stukjes
• patronen herkennen
• een stappenplan maken
• duidelijk aangeven wat je wilt dat een computer doet

In de praktijk betekent het dat leerlingen oefenen met logisch redeneren en problemen oplossen. Dit kan met unplugged activiteiten, simpele programmeertools of opdrachten waarin ze nadenken over volgorde en structuur.

Kort gezegd: computational thinking helpt leerlingen om gestructureerd te denken. En dat kunnen ze gebruiken in bijna elk vak, niet alleen bij ICT.