Share
Bij Docentenbijscholing zijn we veel bezig met Kunstmatige Intelligentie, ook wel KI of AI (Artificial Intelligence) genoemd. De ontwikkelingen op het gebied van AI zullen namelijk voor een flinke transformatie zorgen in het onderwijs. Als docent krijg je er hoe dan ook mee te maken. En het goede nieuws is: het zal je werk in veel gevallen eenvoudiger, efficiënter of leuker maken. Maar wat is AI nu precies en wat kan het voor jou betekenen als docent? In dit artikel leggen we je het haarfijn uit.
Wat is AI?
AI staat voor Kunstmatige Intelligentie. Dit klinkt misschien ingewikkeld, maar het idee is simpel. AI is een verzamelnaam voor computers, systemen, software of machines die zo geprogrammeerd zijn dat ze taken kunnen uitvoeren die normaal menselijke intelligentie vereisen. Denk aan praten, lezen of zelfs beslissingen nemen. Het unieke aan AI is dat het leert van ervaringen, net zoals mensen dat doen. Dit betekent dat AI steeds beter wordt in wat het doet, hoe meer het gebruikt wordt.
Het belang van AI in het onderwijs?
Je vraagt je misschien af: waarom is AI zo belangrijk voor mij als docent? Kunstmatige Intelligentie verandert de manier waarop we leven, werken en leren. In de klas kan AI je helpen om lesgeven persoonlijker te maken, beter te differentiëren of om makkelijker presentaties te maken. Het kan je ook tijd besparen bij het nakijken van toetsen of het plannen van lessen. Maar er is meer. AI kan jou en je leerlingen helpen om op nieuwe en spannende manieren te leren. Het maakt onderwijs niet alleen efficiënter, maar ook leuker en meer op maat.
In deze tijd is het belangrijk om bij te blijven met technologie. AI is een groot deel van de toekomst. Voor jou als docent biedt het kansen om je lessen te verrijken en je leerlingen beter voor te bereiden op de wereld van morgen.
Basisprincipes van Kunstmatige Intelligentie
Nu je weet wat AI ongeveer is en waarom het belangrijk is, duiken we wat dieper in de wereld van Kunstmatige Intelligentie. We gaan het hebben over hoe AI werkt en de verschillende vormen die het kan aannemen.
Wat maakt een machine "intelligent"?
Kunstmatige Intelligentie maakt machines slim. Maar hoe? Door ze te programmeren zodat ze kunnen leren van data. Dit betekent dat ze patronen kunnen herkennen, vragen kunnen beantwoorden en zelfs problemen kunnen oplossen. Het mooie van AI is dat het niet moe wordt. Het blijft leren en verbeteren, hoe meer informatie het krijgt.
De verschillende smaken van AI
Er zijn drie belangrijke types van AI waarvan het kan helpen als je ongeveer begrijpt wat ermee wordt bedoeld: machine learning, deep learning en natural language processing.
Machine Learning: Dit is de basis van AI. Machine learning helpt computers om te leren van data zonder dat ze specifiek geprogrammeerd zijn voor elke taak. Stel je voor dat je een computer leert om het verschil tussen appels en bananen te herkennen door hem veel foto's te laten zien. Dat is machine learning.
Deep Learning: Dit is een speciaal type van machine learning. Het gebruikt iets dat 'neurale netwerken' heet, geïnspireerd door hoe ons eigen brein werkt, om nog complexere taken aan te kunnen. Deep learning is bijvoorbeeld wat zelfrijdende auto's helpt om te 'zien' en beslissingen te nemen.
Natural Language Processing (NLP): Ooit met Siri of Google Assistant gepraat? Dat is NLP in actie. Het helpt computers om menselijke taal te begrijpen en te gebruiken. Dit betekent dat een computer jouw vraag kan begrijpen en een nuttig antwoord kan geven. Bekende AI toepassingen zoals ChatGPT of Google’s Gemini gebruiken onder andere NLP.
Een korte geschiedenis van AI
Kunstmatige Intelligentie is niet nieuw. Het idee bestaat al sinds de jaren 1950. In het begin waren computers heel eenvoudig en konden ze niet veel. Maar wetenschappers droomden ervan om machines te maken die konden denken en leren zoals mensen.
Door de jaren heen zijn er veel doorbraken geweest. Computers werden sneller en we ontdekten nieuwe manieren om ze te programmeren. Nu is AI overal om ons heen. Van de aanbevelingen op Netflix tot aan auto's die zichzelf besturen.
Waarom dit belangrijk is voor jou?
Als docent kom je vroeg of laat in aanraking met AI. Je leerlingen begrijpen het misschien wel eerder dan jij. Dan is het handig om te weten dat AI niet één ding is, maar veel verschillende technologieën die samenwerken. Je hoeft geen expert te zijn, maar een basisbegrip helpt je om te zien hoe AI ook voor jou een ondersteunende rol kan spelen. En je moet natuurlijk ongeveer weten hoe het in elkaar zit, als je bijvoorbeeld een gesprek wilt voeren met je leerlingen over de ethische kant van AI.
Toepassingen van AI zijn overal om je heeמ
Misschien heb je het niet altijd in de gaten, maar AI is overal om ons heen. Het maakt ons leven makkelijker, ons werk efficiënter en onze vrije tijd leuker. Maar waar vind je AI in het dagelijks leven? En hoe wordt het gebruikt in verschillende sectoren? We noemen hieronder een paar voorbeelden.
AI in huis: Heb je een slimme assistent thuis, zoals Siri of Google Assistant? Dat is AI. Deze assistenten helpen je met vragen beantwoorden, muziek afspelen of het weerbericht vertellen. Ook slimme thermostaten die je huis verwarmen voordat je thuiskomt, gebruiken AI om te leren wat jouw voorkeuren zijn.
AI op je telefoon: Je smartphone zit vol met AI toepassingen. Camera-apps gebruiken AI om foto's automatisch te verbeteren. Tekstvoorspelling wanneer je een bericht typt? Ook dat is AI. Het leert van hoe jij schrijft en voorspelt wat je wilt zeggen.
AI in de zorg: In ziekenhuizen helpt AI dokters om diagnoses te stellen en ziektes of aandoeningen te behandelen. AI kan bijvoorbeeld scans bekijken en helpen bij het opsporen van kanker in een vroeg stadium. Dit redt levens!
AI in het verkeer: Auto's die zichzelf besturen zijn nog niet toegestaan op de weg. Maar ook dat is AI. Deze auto's gebruiken camera's en sensoren om de weg te 'zien' en veilig van A naar B te rijden. Ook helpen AI-systemen bij het verbeteren van verkeersstromen in grote steden.
AI in de handel: Online winkelen wordt steeds slimmer dankzij AI. Het systeem leert wat je leuk vindt en stelt producten voor die je misschien wilt kopen. Ook helpt AI bij het voorspellen van wat winkels op voorraad moeten hebben, zodat jouw favoriete producten altijd beschikbaar zijn.
AI in het onderwijs: En natuurlijk, AI in het onderwijs biedt vele mogelijkheden. Zo zijn er allerlei tools die jou als docent kunnen helpen. AI kan helpen met het personaliseren van lessen, zodat elke leerling op zijn eigen niveau en tempo kan leren. Het kan ook je werk als docent makkelijker maken, door bijvoorbeeld toetsen automatisch na te kijken. Om maar wat te noemen. Maar op AI in het onderwijs gaan we hieronder nog wat dieper in.
AI in het onderwijs: veel mogelijkheden en voordelen
In het onderwijs kan AI een hele grote rol spelen.
Het kan jou als docent helpen en het leren voor je leerlingen verbeteren. Hןeronder gaan we hier dieper op in.
Personalisatie van leerervaringen
Elke leerling is uniek. Met AI kunnen we dit beter dan ooit tevoren ondersteunen. Adaptieve leertechnologieën passen zich automatisch aan het niveau en de snelheid van elke leerling aan. Dit betekent dat iedereen op zijn eigen tempo kan leren. Stel je voor dat je een app hebt die precies weet wat een leerling nodig heeft. Zo kan iedereen het beste uit zichzelf halen. Adaptieve leersystemen zoals Gynzy en Duolingo passen dit al toe.
AI in het PO en VO
In het primair onderwijs (PO) en voortgezet onderwijs (VO) zijn er veel mogelijkheden om AI te gebruiken. Hier zijn een paar voorbeelden:
Interactieve oefeningen: Stel je voor dat elke oefening die je geeft, precies op maat is voor elke leerling. Met AI is dit mogelijk. Deze technologie kan bepalen wat een leerling al weet en wat nog niet. Vervolgens past het de moeilijkheidsgraad van de oefeningen aan. Dit betekent dat leerlingen die meer uitdaging nodig hebben, moeilijkere vragen krijgen. En leerlingen die ergens meer moeite mee hebben, krijgen oefeningen die hen helpen dit beter te begrijpen. Zo blijft iedereen gemotiveerd en betrokken.
Leesassistenten: Voor leerlingen die moeite hebben met lezen, kan het frustrerend zijn om teksten te begrijpen. AI-gestuurde leesassistenten kunnen een wereld van verschil maken. Deze apps kunnen tekst hardop voorlezen, waardoor het voor de leerling makkelijker wordt om de informatie te verwerken. Bovendien kunnen ze moeilijke woorden uitleggen of synoniemen geven, wat het leesbegrip vergroot. Dit maakt lezen toegankelijker en leuker voor iedereen.
Automatische beoordelingen: Nakijken neemt veel tijd in beslag, tijd die je waarschijnlijk liever besteedt aan het direct ondersteunen van je leerlingen. AI kan toetsen en opdrachten automatisch beoordelen. Dit gebeurt snel en objectief. Het systeem kan zelfs feedback geven, gebaseerd op de fouten die gemaakt zijn. Dit betekent dat leerlingen direct kunnen leren van hun fouten. En jij? Jij houdt meer tijd over om leerlingen individueel te begeleiden waar nodig.
Interactieve en gamified leerplatforms: Spelletjes maken leren leuk. Met AI kunnen leerplatforms interactief en 'gamified' worden gemaakt. Dit betekent dat leerlingen door middel van spelletjes en uitdagingen nieuwe dingen leren. Deze platforms passen zich aan het niveau van de leerling aan, waardoor iedereen op zijn eigen tempo kan leren. Het is leuk en effectief.
AI-gestuurde tutoringsystemen en huiswerkassisitenten: Soms hebben leerlingen extra hulp nodig buiten de klas. AI-tutors kunnen vragen beantwoorden en uitleg geven, precies wanneer de leerling het nodig heeft. Deze systemen kunnen ook helpen bij huiswerk, door stap-voor-stap uitleg te geven bij lastige opgaven.
Analyse van leerprestaties en voorspelling van leeruitkomsten: AI kan helpen om te begrijpen hoe leerlingen presteren. Door te kijken naar de resultaten van toetsen en opdrachten, kan AI patronen herkennen. Dit helpt jou om te zien wie extra hulp nodig heeft. Ook kan AI voorspellen hoe leerlingen in de toekomst zullen presteren, zodat je op tijd kunt ingrijpen.
Virtual Reality (VR) en Augmented Reality (AR) voor educatieve doeleinden: Met VR en AR kunnen leerlingen nieuwe werelden verkennen zonder de klas te verlaten. Denk aan een reis door het menselijk lichaam of een bezoek aan historische plekken. AI helpt om deze ervaringen nog leerzamer te maken, door interactieve elementen en gepersonaliseerde lessen.
Hier zijn een paar dingen om over na te denken
Ethische overwegingen van AI
Privacy en bescherming van gegevens
Wanneer we AI gebruiken, verzamelen we veel informatie over leerlingen. Het is heel belangrijk om deze informatie veilig te houden. We moeten ervoor zorgen dat niemand toegang heeft tot deze gegevens die dat niet mag hebben. Dit betekent dat we altijd toestemming moeten vragen voordat we informatie verzamelen en duidelijk moeten zijn over hoe we deze gebruiken.
De digitale kloof
Niet iedereen heeft thuis dezelfde toegang tot technologie. Sommige leerlingen hebben misschien geen computer of snel internet. Dit noemen we de digitale kloof. Als we AI in het onderwijs gebruiken, moeten we ervoor zorgen dat iedereen mee kan doen. Dit betekent dat we soms extra hulp moeten bieden, zoals computers op school of hulp bij het gebruik van technologie.
Vooringenomenheid en eerlijkheid
AI-systemen leren van grote hoeveelheden data. Als deze data vooringenomen of bevooroordeeld (biased) zijn, kan de AI ook vooringenomen beslissingen gaan maken. Dit kan oneerlijk zijn voor bepaalde groepen leerlingen. Bijvoorbeeld, als een AI-systeem voor het beoordelen van toetsen meer fouten vindt bij essays geschreven door leerlingen met een bepaalde achtergrond, kan dit leiden tot oneerlijke beoordelingen. Het is belangrijk om te zorgen dat de data die we gebruiken om AI te trainen divers en vrij van vooringenomenheid is.
Transparantie en begrip
Het is belangrijk dat zowel jij als je leerlingen begrijpen hoe AI werkt. Dit betekent dat de beslissingen die door AI worden genomen, transparant en uitlegbaar moeten zijn. Als een AI-systeem bijvoorbeeld een leerling aanraadt om extra lessen te volgen, moet duidelijk zijn hoe deze beslissing is gemaakt. Dit helpt vertrouwen op te bouwen in de technologie.
Autonomie van leerlingen
AI kan helpen bij het personaliseren van onderwijs, maar we moeten oppassen dat we de autonomie van leerlingen niet wegnemen. Leerlingen moeten de vrijheid hebben om zelf keuzes te maken over hun leerproces. Dit betekent dat AI als een hulpmiddel moet worden gezien, niet als een vervanging van menselijke besluitvorming.
Continuïteit van onderwijs
Het gebruik van AI in het onderwijs moet duurzaam zijn. Dus moeten we nadenken over hoe we AI op lange termijn kunnen ondersteunen en integreren in het onderwijs. Het is belangrijk om te zorgen voor continuïteit, zodat leerlingen niet afhankelijk worden van technologie die misschien verandert of verdwijnt.
Toegankelijkheid
Naast het overbruggen van de digitale kloof, moeten we ook zorgen dat AI-oplossingen toegankelijk zijn voor leerlingen met verschillende behoeften en mogelijkheden. Dit omvat het aanpassen van technologie voor leerlingen met visuele, auditieve, motorische of cognitieve beperkingen.
Conclusie: dit is een mooi moment om met AI aan de slag te gaan
In dit artikel hebben we je kennis laten maken met AI en de vele manieren waarop deze ontwikkeling het onderwijs kan transformeren. Van het personaliseren van leerervaringen tot het ondersteunen van inclusief onderwijs en het verminderen van werkdruk, AI biedt werkelijk talloze mogelijkheden om het onderwijs te verrijken. Maar met deze technologische vooruitgang komen ook ethische overwegingen en de noodzaak om iedereen, welke achtergrond of vaardigheden ze ook hebben, gelijke toegang te bieden.
Ben je enthousiast geworden en wil je meer weten over hoe je AI effectief kunt inzetten in jouw klaslokaal of op jouw school? Dan is onze training ChatGPT en AI in de klas een uitstekend startpunt. Deze training is zowel digitaal beschikbaar als in de vorm van workshops op locatie voor groepen docenten en schoolbestuurders. Hierin bieden we talloze praktische handvatten om met AI aan de slag te gaan.
De toekomst van onderwijs met AI ziet er veelbelovend uit, en door nu de juiste stappen te zetten, kun jij als docent deze innovaties omarmen en je leerlingen voorbereiden op de wereld van morgen!
Meer digitale tools voor het onderwijs
Gebruik jij graag digitale tools in de klas? Wij hebben er nog veel meer die je kunt gebruiken.
Kijk even hier en wij sturen je de extra tools toe!